Laten we het schrijfonderwijs opheffen

Zouden er naast columnisten die ervoor betaald worden veel mensen zijn die in hun vrije tijd weleens een column schrijven? Zouden er veel leerlingen zijn die denken: later word ik één van 130 columnisten van de Volkskrant (eerst uitleggen wat een krant is)? Toch is het schrijven van een column, het schrijven van een recensie of het schrijven van een betoog heel gebruikelijk in het onderwijs. Ik vraag aan het begin van colleges Schrijfvaardigheid aan de docenten die aanschuiven altijd hoeveel recensies zij schrijven per jaar. Op een enkele Goodreads-adept na die zijn oordeel in twee zinnen kan weergeven is de respons meestal erg laag. En toch kijken wij, leraren Nederlands jaar in, jaar uit stapels beroerd geschreven producten na. Gelukkig is er nu ChatGPT.

Ik ben van 1964 dus ik kan me de invoering van de rekenmachine op school nog herinneren. Voor de generatie boven ons was de rekenmachine (Texas Instruments) verboden en opeens zag men in dat je de toekomst niet kon tegenhouden. Veel baat heb ik er niet van gehad, want zodra het kon heb ik alle vakken waarbij je iets moest uitrekenen, laten vallen. Pretpakket.

Met de komst van ChatGPT (en alle AI-varianten) is nu ook het schrijven van teksten een stuk eenvoudiger geworden. De meeste leraren zien de komst van ChatGPT als een groot gevaar, maar ik zie alleen maar de voordelen van de nieuwe techniek. Mijn studenten heb ik gevraagd om een betoog te schrijven over ChatGPT in het onderwijs met behulp van ChatGPT. Er moesten keurig netjes argumenten voor en tegen in verwerkt worden en een heldere conclusie getrokken worden. En ja hoor, die stukken vormden veruit de best geformuleerde onderdelen van hun schrijfdossier. Een beetje te formeel en met te veel naamwoordconstructies, maar veel beter geschreven dan hun columns en recensies. Ik heb die betogen in een vloek en een zucht nagekeken.

Misschien kunnen we dat geploeter in het schrijfonderwijs nu achter ons laten en de leerlingen niet meer aanleren om stukken in genres te schrijven waar ze in de rest van hun leven toch niets aan hebben. Blijft er weer meer tijd over om te lezen.

Coen Peppelenbos

(afbeelding ChatGPT)

P.S. Ik heb ChatGPT ook gevraagd een column te schrijven. Dit was mijn prompt:
Schrijf een column van 350 woorden onder de titel: Laten we het schrijfonderwijs opheffen. In de column moet de invoering van ChatGPT de belangrijkste reden zijn om schrijfonderwijs op te heffen. Maak ook een vergelijking met de invoering van de rekenmachine in de tijd die je zelf hebt meegemaakt.

Binnen 20 seconden lag deze tekst er:

Laten we het schrijfonderwijs opheffen

Schrijfonderwijs is overbodig geworden. Dit lijkt een gedurfde uitspraak, maar met de komst van AI-tekstgeneratoren zoals ChatGPT, is het tijd om ons onderwijs radicaal te herzien. Waarom zouden we leerlingen nog dwingen om ingewikkelde schrijftechnieken aan te leren, terwijl een algoritme binnen enkele seconden een vloeiende tekst kan produceren? We staan aan de vooravond van een technologische revolutie in de klaslokalen, vergelijkbaar met de introductie van de rekenmachine.

Ik herinner me nog goed hoe de rekenmachine in mijn schooltijd langzaam zijn intrede deed. Eerst werden we geleerd om ingewikkelde berekeningen met de hand te doen – langzame en foutgevoelige processen. Toen kwam de rekenmachine, en ineens kon je met een paar drukken op de knop complexe sommen oplossen. Aanvankelijk was er weerstand: “Hoe leren kinderen dan nog echt rekenen?” werd er gevraagd. Maar uiteindelijk zagen we in dat het niet langer nodig was om tijd te verspillen aan handmatige berekeningen. De rekenmachine werd een hulpmiddel om tijd te besparen en ruimte te maken voor creatievere en complexere vraagstukken.

Hetzelfde geldt nu voor schrijfvaardigheden. ChatGPT en vergelijkbare technologieën kunnen teksten produceren die grammaticaal correct zijn, goed gestructureerd en aangepast aan verschillende stijlen en doelgroepen. Waarom zouden we leerlingen dan nog belasten met de details van zinsbouw, woordkeuze of stijl? Laat hen zich richten op het bedenken van ideeën, op kritisch denken en probleemoplossend vermogen. De techniek doet de rest.

Natuurlijk zijn er tegenstanders die zeggen dat schrijven een essentiële vaardigheid is die we niet zomaar kunnen opgeven. Maar net zoals de rekenmachine geen einde maakte aan het wiskundig denken, hoeft de opkomst van AI niet te betekenen dat we stoppen met creatief of analytisch denken. Integendeel, we kunnen onze energie nu richten op het ontwikkelen van hogere vaardigheden, en het technische schrijfwerk overlaten aan de AI. Schrijfonderwijs? Laat het verleden dat maar houden.