Column: Erik Nieuwenhuis – Het ministerie van literatuur
AMSTERDAM – Onder prominente oud-sporters en topcoaches is de eensgezindheid groot: er moet snel een minister van Sport komen. Maar de politiek is minder enthousiast over de steeds terugkerende pleidooien van Cruijff, Hiddink, Van den Hoogenband, Krajicek en Schenk. (VK 16 april)
Ik moet toegeven dat het mij verbaasde. Thuis volgen we de kampioensstrijd tussen Twente en Ajax alsof het gaat om het voortbestaan van de wereld. Als mijn zoontje op zaterdagochtend scoort, schreeuw ik harder dan Dustin Hoffman in de dentale martelscene uit de Marathonman. Maar ik weet dat ik in de gelederen van sportdwazen maar een kleine jongen ben: ik lig nooit wakker van een verloren WK-finale; als ik moet kiezen tussen een middag bier drinken in het Vondelpark en de aankomst op de Champs Elysées lees ik de uitslag de volgende dag wel in de krant. Ik weet dat 85% van de Nederlanders er anders over denkt. Er zijn mensen die hun vakantie plannen rondom Wimbledon. Huisvriend R. betaalt € 7,50 kabelgeld om de uitslag Ajax-Willem II een kwartier eerder te weten dan de sukkels die moeten wachten op de samenvatting. Nederland is een sportocratie. Wie hier wat wil betekenen moet in een krap broekie door het park rennen als er een camera in de buurt is. Of op z’n minst met een blikje Heineken in de buurt van het staatshoofd staan als oranje speelt. Dan ligt het toch ook voor de hand om een ministerie in het leven te roepen om het volk te geven wat het wil. Maar nee. Dwars tegen de tijdgeest in, komt een comité van prominente schrijvers en topuitgevers met het dwaze plan om een ministerie van Literatuur in te stellen.
And what do you know: uit een ouderwets verlangen naar volksverheffing slaan PVDA, SP en Groenlinks de handen ineen lopen de campagneleiders zich warm voor een hete literaire lente. Ook D’66 en VVD scharen zich inmiddels achter de plannen voor het nieuwe ministerie. Rutte wees er in het journaal van donderdag al op dat de VVD een lange literaire traditie kent en noemde in dit verband de namen Joekes en Bolkestein. In dezelfde uitzending noemde Pechtold Jan Terlouw ‘een verdomd fijne kandidaat’ voor het ministerschap.
De SGP heeft al laten weten dat ze geen regeringsverantwoordelijkheid wenst te dragen in het geval Heleen van Royen de eerste minister op de nieuwe post wordt. Kandidaat-burgemeester Oudkerk sloot zich daar vanochtend in een interview met AT5 bij aan.
Een minister van Literatuur! Over de invulling van het ambt mag dan nog gesteggeld worden, de kans lijkt groot dat het er na de verkiezingen in mei toch van gaat komen. Over het geld dat met de nieuwe post gemoeid is, doen alle partijen nog wat geheimzinnig. In doorgaans slecht geïnformeerde PVDA-kringen wordt al gesproken over ‘enkele tientallen miljoenen euro’s.’ Dat lijkt meer dan het is, want een groot deel van de middelen gaat op aan ‘infrastructurele werken mbt de Literaire Spelen 2012’, waarvoor Almere zich als bekend kandidaat heeft gesteld.
Voor de overgebleven gelden heeft D’66 een structurele verhoging van de PC Hooftprijs in het verkiezingsprogramma opgenomen. GroenLinks wil vooral investeren in de duurzaamheid van het boek, onder andere door ontwikkeling en onderzoek op het gebied van biologisch uitgeven. Het verst gaat de SP die in haar partijprogramma het uitgeven van een roman of dichtbundel ‘een burgerrecht’ noemt. De PVV doet er voorlopig het zwijgen toe, maar insiders sluiten niet uit dat Wilders zal proberen de formatie van het nieuwe kabinet over de boekenweek 2011 heen te tillen.
Sportliefhebbers die het ministerie aan hun neus voorbij zagen gaan, vinden wellicht troost in het feit dat Johan Cruyff en Erica Terpstra de enigen zijn die zich bereid hebben verklaard de zware ministerspost op zich te nemen. In de woorden van Terpstra: ‘literatuur is gewoon een hartstikke leuke uitdaging.’ Cruyff was onbereikbaar voor commentaar.
Erik Nieuwenhuis