Bij ons hangt op het toilet een ingelijste kopie uit een straatnamenkwartet met daarop de bepruikte kop van Pieter Langendijk (1683 – 1756). Onder zijn geboorte- en sterfdatum staat ‘Tekende damastpatronen, geschiedschrijver van Haarlem’. Ik maak daaruit op dat de maker van het spel geen Nederlands heeft gestudeerd. Anders had hij zich de schrijver van o.a. het geestige Don Quichot op de bruiloft van Kamacho wel herinnerd. Pieter Langendijk dankt de vermelding op een Amsterdams straatnaambord aan zijn faam als (toneel)schrijver. Dat hij daarnaast niet onverdienstelijk punniken kon en werkte aan een geschiedenis van Haarlem die nooit voltooid, laat staan uitgegeven werd, is voer voor scriptieschrijvers. Wij mogen het meteen weer vergeten. Als uw leraar Nederlands in uw dromen bij u komt spoken, kunt u volstaan met het antwoord ‘toneelschrijver, vooral bekend om zijn Wederzijds huwelijksbedrog en Don Quichot op de bruiloft van Kamacho. 

En nu een gewetensvraag: wat zegt u als diezelfde leraar Nederlands u komt vragen wie Martin Bril was? Ik zou het niet zo snel weten. Er valt nogal wat over Bril te zeggen. Hij woonde niet ver van de Langendijkstraat. Hij liet zijn hond uit, had een vrouw en twee dochters. Hij dubbeldebuteerde met Dirk van Weelden, schreef een boek getiteld Voordewind, studeerde in Groningen en rookte Gauloises. Je kunt heel veel over hem zeggen. Hij is nog maar kort dood. De meeste mensen die hem hebben gekend leven nog. Soms denk je dat je hem ziet lopen. Zijn boeken liggen nog in de winkel en niet in het dode hoekje naast Rhijnvis Feith en Bredero. Het is fijn dat hij voortleeft in ons collectief cultureel geheugen. Toch denk ik dat de uitgelaten bende dolle meiden die gisteren op de voorpagina van de Volkskrant de rokken optilde bij wijze van (quote) ‘ode aan schrijver/columnist Martin Bril’ de alledagsfilosoof geen goede dienst hebben bewezen.

Na zo’n vijf minuten waren de dames uitgedanst op de klanken van Walking on Sunshine meldt het onderschrift. Hoe zou zoiets ontstaan, denk je, als je lang genoeg naar benen en borsten hebt gekeken. Bij een fles rosé, denk je. Of tijdens een uurtje beppen bij The Coffee Company, waar je dit type lekkere gekkerds doorgaans in diep gesprek hoort over keukeneilanden en double action vibrators. Zo, denk ik:

‘Een eerbetoon,’ zei Marie ineens ernstigs.
‘Over wie gaat het?’ vroeg Claire die er met een double decaf frappé naast was komen zitten.
‘Over Martin Bril.’
‘Wie?’
‘Martin Bril.’
‘Iets gemist zeker. Fill me in, ik ben net terug van Ibiza.’
Van de Wereld Draait Door. En Columnist. NRC Next, of Metro, dat moet ik opzoeken.’
‘Joh!’
‘Nou ja. Waar het om gaat,’ gaat Marie verder, is dat hij donderdag een jaar dood is…’
‘Dood? O, wat érg!’
‘En nou dacht ik: daar moeten we wat mee.’
‘als fans.’
‘Precies.’
‘Helemaal goed. Ik heb er zin in! Wat gaan we doen?’
‘Rokjesdag!’
‘Rokjesdag? O! is hij dat? Maarten Brel van de rokjesdag? Dan gaan we zeker wat doen.’
‘Allemaal in een rokje. Lekker dansen… voor Martin.’
‘Muziekje d’r bij. Iets zonnigs…’
‘Walking ons sunshine!’
‘Helemaal Martin!’

Het werd uiteindelijk nog haastwerk ook, want Linda en Inez hadden hun iPhone niet aanstaan en Fifette zat (aswolk!) met haar lover vast op Sicilië. Vandaar dat niemand ertoe kwam om even te checken wat dat nou precies was: rokjesdag. Waarom ook? Het woord zei het al: iets met rokjes en een dag. Het werd 22 april, de sterfdag van Bril. Dat er een fotograaf van de Volkskrant op het Koningsplein (?) aanwezig was, was niet helemaal toevallig. Dat de foto uiteindelijk op de voorpagina terecht kwam, een onverwacht succes. Dat Bril rokjesdag zelf omschreef als ‘die ene dag per jaar dat alle vrouwen als bij toverslag ineens een rok dragen, met daaronder blote benen’ mocht niet verhinderen dat de Coffee Corner diezelfde ochtend nog een task force sponsoring bijeen riep. En zo, lieve kijkbuiskinderen, ontaardde een mooie, melancholieke observatie van een zijlijnkijker in een media event dat de Unox Nieuwjaarsduik en de Cup-a-soup-vierdaagse nog in populariteit voorbij zal streven. Hartstikke leuk spontaan. In 2060 wordt Bril opgenomen in het stratenkwartet van IJburg II. Ik geef u vast de tekst: ‘Martin Bril (1959 -2009) Uitvinder van de rokjesdag, tekende damastpatronen.’

Erik Nieuwenhuis