‘De heer Nop Maas heeft geen biografie geschreven, maar een kroniek. Ik kon eigenlijk al geen vertrouwen in hem hebben. Het eerste deel kreeg ik pas twee dagen voor de presentatie onder ogen. De heer Nop Maas heeft mij geen drie seconden, geen seconde geraadpleegd. De heer Nop Maas moet beseffen dat bepaalde dingen niet geschreven kunnen worden.’

Joop Schafthuizen hing gisteravond aan de telefoon van Met het oog op morgen. Mieke van der Weij vroeg hem zijn verbod op het derde deel van de Reve-biografie toe te lichten. Soepeltjes ging dat niet. Een hoorbaar nerveuze Schafthuizen mat zich een formele toon aan, maar de onjuist vervoegde werkwoorden glipten er gewoon doorheen. Inwisselbare beschuldigingen, repetitieve vragen. Schafthuizen had deel drie in de drukproef gelezen en vond ‘passages van derden die zich niet kunnen verdedigen’ aanstootgevend. Stukken over Reve’s financiële situatie (geldsommen, honoraria, deposito’s) zou Schafthuizen al hebben geschrapt. Als alle ongepubliceerde passages of parafrases daarvan uit Maas’ boek verdwijnen, alleen dan zal het laatste deel van de Reve-biografie verschijnen.

Van der Weij maakte in het interview overigens een belezen verspreking: ‘Top Naeff, eh, Nop Maas’. Schafthuizens mooiste bijdrage: ‘De heer Nop Maas zit te blaaskalken.’

Het wilde natuurlijk nooit zo boteren tussen Schafthuizen en de media. Ook vriendschappen met journalisten gingen stuk. In november 2001 wees Schafthuizen een verslaggever van Nieuwe Revu de deur en smeet hij de camera van de fotograaf op de grond. Het tv-gesprek tussen drie journalisten en Schafthuizen in De firma interview, diezelfde week, herinner ik me goed. Schafthuizen wond zo zich verschrikkelijk op dat hij zijn gesprekspartner elk moment naar de hals kon vliegen, en vervloekte niet alleen de journalisten, maar de hele journalistiek. Een biograaf van Gerard Reve kan niet om het opvliegende karakter van diens laatste levenspartner heen. Zou het zo simpel zijn?

Tegenover de ruimhartige medewerking van Joop Schafthuizen, die – aldus Van Oorschot in het eerste persbericht over Reve’s biografie – Maas ‘inzage gaf in het privé-archief van de schrijver en tevens toestemming verleende om ruimschoots te citeren uit de vele, tot dusver onbekende, originele Reve-teksten’ stond blijkbaar het recht op veto van dezelfde Schafthuizen.

Nop Maas: Faust. Joop Schafthuizen: Mephisto. Maar misschien is dat teveel eer.

(Afbeelding: ansichtkaart van Gerard en Joop uit 1976.)