Met Arnon Grunberg naar Irak

Arnon Grunberg is een reislustige schrijver. Een schrijver die zich in de keuze van zijn reisreportages maatschappelijk betrokken betoont, zoals blijkt uit zijn bundel Kamermeisjes en Soldaten. Ik ken niet zo heel veel hedendaagse schrijvers die ook daadwerkelijk naar Afghanistan zijn gegaan om de toestand ter plekke te beschrijven. In dat boek is Grunberg voornamelijk aanwezig als iemand die registreert en een feilloos oog heeft voor schijnbaar onbenullige details. Stripmaker Hanco Kolk besloot op grond van reportages van Grunberg in NRC Handelsblad en ander materiaal een strip te maken: Van Istanbul naar Bagdad.

Het ziet ernaar uit dat Grunberg verder niet veel bemoeienis heeft gehad en dat Kolk het verhaal zelf heeft kunnen boetseren naar zijn inzicht. Dat er meteen een lelijke fout (‘Mulish’) op de eerste bladzijden staat is de corrector bij de uitgeverij te verwijten, maar wat zich wreekt in deze strip is het gebrek aan spanning. Grunberg gaat op reis vanuit Turkije en probeert met de auto in Irak te komen. Hij wordt vergezeld door de kunstenares Eva (die na de introductie nauwelijks meer een rol speelt), de wat lompe chauffeur Ümit en een vreselijk katijf van een tolk Gül. In verhalen van Grunberg kunnen dit soort types nog wel tot een karakter uitgroeien, maar in stripvorm blijven ze een beetje eendimensionaal. Wel een uitstekende vondst van Kolk is het meereizen van een imaginair kind. Het portret van haar dode lijfje (en dat van haar moeder nadat bij een Iraakse gifgasaanval een groot aantal Koerden is omgekomen) blijft in het geheugen van Grunberg gegrift.

Het nadeel van deze reis is dat je Grunberg en consorten vaak ziet zitten aan een eettafel of in de auto of ergens anders en dat ze denken, maar dat levert visueel niet zoveel op. Af en toe knalt Kolk er echter uit met een paginagrote tekening vanuit een ander perspectief of een beeld waarbij werkelijkheid en gedachten door elkaar lopen en dan zie je opeens de enorme mogelijkheden van deze striptekenaar die de meesten vooral zullen kennen van de krantenstrip S1ngle. Een fijne strip, maar tekentechnisch niet echt een uitdaging. Van Istanbul tot Bagdad laat vooral zien dat deze tekenaar tot grotere dingen in staat is. Het zou interessant zijn om hem wel een verhaal met kop en staart te laten tekenen. Tirza bijvoorbeeld, maar dat zal wel weer lastig liggen vanwege de rechten. Het zou jammer zijn als het bij deze Grunbergverstripping zou blijven.

Coen Peppelenbos

Arnon Grunberg en Hanco Kolk – Van Istanbul naar Bagdad. Podium, Amsterdam, € 20,-