De broer van Eduard Douwes Dekker

2010 was het jaar van de Max Havelaar. Het was het jaar waarin de roman van Multatuli 150 jaar werd. Er verschenen tal van boekuitgaven, er kwam een symposium, een lezingentournee langs bibliotheken en er werd zelfs een Max Havelaar herdenkingsmunt geslagen, waarover Tzum.info destijds nog berichtte. In Vlaanderen wilden ze de verjaardag van deze klassieker uit de Nederlandse literatuur ook niet overslaan. Ze schakelden hun striphelden Suske en Wiske in om een avontuur te beleven in het koloniale verleden van Nederlands-Indië.

De halve Havelaar begint in het heden. Wiske houdt op school een spreekbeurt over koffie. Ze vertelt over de reis die ze maakte ter voorbereiding op haar spreukbeurt. Door de teletijdmachine is ze namelijk samen met Suske en Lambik naar Nederlands-Indië geflitst. Eenmaal daar, ervaren ze meteen de onderdrukking van de bevolking door de rijken. Een boer moet zijn buffel afstaan aan een overste. Van deze boer horen ze over Eduard Douwes Dekker. De man die opkomt voor de arme bevolking. Ze besluiten hem te bezoeken. Hij kan Wiske helpen bij haar spreekbeurt.

Douwes Dekker is net klaar met zijn manuscript Max Havelaar, of De Koffieveilingen der Nederlandse Handelsmaatschappij. Hij wil het graag veilig naar Nederland laten verschepen, want hij wordt achtervolgd door de bende van Ravana. Een bende die zichzelf in dienst stelt van de rijke oversten in het land. Zij willen de publicatie voorkomen, omdat hij de onderdrukking van de bevolking aan de kaak stelt. Douwes Dekker vraagt Suske en Wiske om het manuscript veilig te stellen en naar Droogstoppel te brengen, een jeugdvriend van hem.

Mooi aan dit album is, dat heel veel uit de Max Havelaar erin verwerkt is. Droogstoppel blijkt uiteindelijk onbetrouwbaar, omdat hij het manuscript voor veel geld wil verkopen aan de bende van Ravana. Het past uitstekend bij het karakter zoals we dat kennen uit de roman. Ook maken de lezers kennis met Saïdjah en Adinda en met de broer van Eduard Douwes Dekker. Jan Douwes Dekker. Opvallend, want hij speelt geen rol in de Max Havelaar, maar hij is wel belangrijk geweest in het leven van Eduard. Hij gaf hem geld en zorgde ervoor dat Eduard naar Europa kon reizen. In De halve Havelaar speelt Jan dan ook een beschermende rol voor zijn broer. Een mooie verwijzing.

Uiteindelijk valt het manuscript in verkeerde handen en wordt het zelfs door midden gescheurd (‘een halve Havelaar’). Gelukkig is er nog Sjaalman. Hij heeft ook een rol heeft gekregen in dit verhaal. Uiteindelijk is hij de redder van het manuscript. En aan het einde blijkt, dat Eduard Douwes Dekker zich heeft vermomd (onder een paarse sjaal) als Sjaalman. Opnieuw een mooie verwijzing naar de eigenlijke roman, waarin Sjaalman het alter ego is van Douwes Dekker.

Jammer is wel, dat er tal van flauwe grappen in dit album staan. Grappen die de jonge lezers overigens vast en zeker wel zullen waarderen. Maar er is ook gedacht aan de lezers van de Max Havelaar die willen zien hoe het leven en het werk van Multatuli in deze strip verwerkt zijn. Douwes Dekker is als stripheld goed nagetekend en er zijn dus tal van goede verwijzingen naar de roman. Het werkt haast als een spel: vind zo veel mogelijk overeenkomsten met de klassieker. En ja, ook voor hen valt er toch iets te lachen. De vele grappen door Lambik over koffie (‘Maar ja, ze geven hier niets anders te drinken dan koffie!’) en woordgrapjes. Iemand die Ehspresho heet.

Voor jonge lezers is De halve Havelaar een leuke kennismaking met het klassieke boek van Multatuli. Er zal ze veel ontgaan, maar dat geeft niet. Ze weten nu wel iets over Eduard Douwes Dekker en kennen globaal de inhoud van het boek. Dat lijkt me toch winst. En ik als liefhebber van het boek van Multatuli heb me ook een uurtje vermaakt met dit avontuur van Suske en Wiske.

Bart Temme

Willy Vandersteen – Suske en Wiske en de halve Havelaar (no. 310). Standaard Uitgeverij, Antwerpen. € 5,25.