Nieuws: Victor van Vriesland heeft biograaf
Tijdens het schrijven aan zijn dissertatie, de biografie van Jo Otten, kwam Rob Groenewegen in aanraking met de criticus Victor van Vriesland (1892-1974), neef van Ottens echtgenote Jetty Kattenburg. Nu de biografie van Otten bij de drukker ligt, vindt Groenewegen het tijd voor een nieuw project. Desgevraagd laat hij weten wat zijn plannen zijn met Van Vriesland.
‘In Ottens biografie probeerde ik, onder heel veel meer, via Otten te laten zien dat er tijdens het interbellum tamelijk veel schrijvers en critici door Menno ter Braak en E. du Perron onder het tapijt zijn geveegd dan wel in de ban zijn gedaan. Dat gold uiteindelijk ook voor Van Vriesland, die inzake zijn beoordeling van de Nieuwe Zakelijkheid in de Nederlandse letteren bijvoorbeeld linea recta tegenover Ter Braak stond. Die liet Du Perron in een van zijn vele brieven weten dat hij Van Vriesland ‘een zwak en eigenlijk volkomen overbodig element’ in de literatuur vond. Ik denk dat het tegendeel het geval is geweest.In zijn literaire kritieken hanteerde Van Vriesland, die dichter was, minder starre maatstaven dan Ter Braak. Naast morele gebruikte hij namelijk ook esthetische criteria, die naar mijn mening een heel ander – kleurrijker – beeld van onze letteren uit het interbellum opleveren.’
‘In 1969 verscheen Vorm of Vent van J.J. Oversteegen, een gezaghebbende studie waarin helaas veel langs de meetlat van de forumianen werd gelegd; een boek dat onze huidige kijk op het interbellum in niet onbelangrijke mate bepaald heeft. Ik denk dat dit beeld sterk aan revisie toe is. Dat gegeven vormde voor mij al aanleiding genoeg om Van Vriesland, tijdens de jaren dertig Ter Braaks journalistiek-letterkundige evenknie aan de burelen van de Nieuwe Rotterdamsche Courant, eindelijk zijn biografie te gunnen. Bedenk ook dat in Van Vriesland driekwart van de Nederlandse literatuur en het letterkundige leven uit de twintigste eeuw voorbij trekt.’
‘Ik probeer overigens wel te voorkomen dat de literatuur het zicht op de figuur Victor van Vriesland belemmert, want zo’n biografie, een persoonlijke, waarin ik onder meer probeer in te zoomen op zijn denkwereld, heb ik voor ogen. Primaire doel van de biografie zal zijn: antwoord te vinden op de vraag wat het drama van Victor van Vriesland is, de essentie van diens leven. Een biografie is in mijn beleving namelijk mislukt wanneer die vraag onopgelost blijft, wat resteert is dan een langdradige feitenbiografie, het tegendeel van een spannend avontuur; wie alles vertelt, zegt immers niets. Om die reden zullen tal van zaken worden ingedikt. Mijn verwachting is dat de biografie niet langer dan 500 pagina’s zal worden.’
In het najaar wil Rob Groenewegen met het onderzoek beginnen: de zeer omvangrijke documentatie bestuderen, naar getuigen zoeken. Hopelijk ligt de biografie van Victor van Vriesland, die zal worden uitgegeven door Uitgeverij Atlas, over een jaar of vijf in de winkel. Maar dat is afhankelijk van de ruimte die de biograaf heeft om aan het onderzoek te werken. Wie over documentatie of andere informatie beschikt, getuige is geweest of getuigen kent, kan zich daarvoor wenden tot de biograaf op www.victorvanvriesland.nl.