‘Ik kom hier om het niveau wat op te krikken’

Ik kwam naar Lowlands om muziek te horen. En ik hoorde muziek. De prachtige samenzang van de mannen van Fleet Foxes, terwijl langzaam de avond inviel. U kent het wel: een zacht briesje na een warme dag, een oranje-achtige lucht, wolkeloos. Ik heb bij dat optreden even gehuild, geloof ik. De grappige hup van de bassist van The Horrors. De fantastische drumster van Warpaint en de vervreemdende theatrale indierock van Wild Beasts met de typische falset van Hayden Thorpe. Een stem waar ik al tijden verliefd op ben.

[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=jaXe7cT3c44[/youtube]

NightWriters

Op de verloren momenten wil ik ook best naar een literair optreden gaan kijken, ook al kom ik negen van de tien keer weer bedrogen uit. Zo liep ik vier jaar geleden op Lowlands bij de NightWriters naar binnen. Dit schrijverscollectief is een initiatief van Kluun. Hij wilde met deze club schrijvers een ander publiek aanspreken dan de bezoekers van bibliotheken en bibliotheken, dat veelal een elitepubliek is. Of zoals ze het zelf zeggen: ‘NightWriters vermaakt u, in een ongedwongen sfeer, met korte, flitsende optredens: noem het Stand Up Writing.’ Dat wilde ik weleens zien. Of, zoals mijn oma altijd zegt: ‘Jongen, je ogen leveren de bewijsstukken van het leven.’

Inderdaad: de NightWriters bieden een ongedwongen (lees: lacherige) sfeer, met korte (lees: gemiddeld vijf minuten), flitsende (lees: er is altijd een hippe deejee aanwezig) optredens. Want daar houden jongeren van, volgens Kluun. Opmerkelijk is dat de NightWriters in hun eigen beschrijving het woord seks (sex) niet laten vallen. Werkelijk alle verhalen en gedichten die worden voorgedragen tijdens het optreden hebben dat thema. Eentonigheid ten top.

Het jaar erop ging ik nogmaals naar de NightWriters, ditmaal omdat Broer W. ze ook eens wilde zien optreden. Ik had beter weg kunnen blijven. Ze gaven precies hetzelfde optreden als het jaar daarvoor. Sommige schrijvers, zoals Vekeman, droegen zelfs hetzelfde werk voor. Er was weer een quiz, met dezelfde video-fragmenten, en de bezoekers mochten een six-word-story verzinnen. Het was gewoonweg een herhaling van zetten. Een fopspeen. En dat van een club schrijvers dat ‘flitsende optredens’ belooft. Ik besloot om NightWriters voortaan te mijden.

Maar dit jaar deed de hoofdredacteur van dit weblog een beroep op me om iets over het literaire programma te schrijven op Lowlands. En ja, ik bezocht op zaterdagmiddag weer de NightWriters. Het programmaboekje sprak ditmaal van het NightWriters café. Vol verwachting klopte mijn hart. Zouden ze dan toch eens iets nieuws presenteren op Lowlands?

Nee. Kluun leest een verhaal voor over de lul, Saskia Noort brengt de verschillen tussen mannen en vrouwen in kaart en Ronald Giphart vertelt over de verovering van een meisje. Er wordt flink uit sekswoordenboek geciteerd. Neuken. Ha-ha! Pijpen. Ha-ha! Kut. Ha-ha! Lul. Ha-ha! De Nightwriters kiezen altijd voor de gemakkelijke weg, maar met literatuur heeft het weinig te maken. De clichés en stereotypen vliegen je om de oren (ook een cliché). En ja, er was weer de six-word-story. Tussendoor was er ook nog tijd voor een diepte-interview. Zo vraagt Giphart aan deejee Giel Beelen, die ditmaal voor de muzikale omlijsting zorgt, wat hij met literatuur heeft en wat zijn lievelingsboek is. De Bijbel.

Ook literair auteur P.F. Thomése was aanwezig bij de NightWriters. Eerder deze maand liet hij in het tijdschrift BOEK Magazine weten dat hij zich op festivals niet altijd op zijn gemak voelt, maar dat hij ze nodig heeft om een groter publiek te bereiken. Dat was te zien. Aan zijn houding wanneer de andere schrijvers voordroegen. Starend naar de grond. Eenmaal voor de microfoon zei hij: ‘Ik kom hier om het niveau wat op te krikken.’ Meteen stonden er bezoekers op en verlieten de tent. Wie is deze schrijver? Ken ik niet. Je zag het ze denken.

Vrouwkje Tuinman

Later op de middag trad Vrouwkje Tuinman nog op in de Titty Twister, de tent waar vrijwel alle literaire optredens plaatsvonden. Er stond al een aardige lange rij toen ik tien minuten van tevoren arriveerde. Ook cabaretier Horace Cohen wachtte totdat hij naar binnen mocht. Twee mannen liepen langs, kijkend naar de uit hout gesneden blote dames die als klapdeurtjes fungeerden. ‘Waarvoor staan jullie in de rij,’ vroeg één van hen aan een wachtenden. ‘Voor een dichteres,’ werd er geantwoord. Ze lachten. Ze dachten dat ze blote tieten te zien kregen.

In de tent was het rumoerig toen Tuinman optrad. Het was een komen en gaan van mensen. Een man stak zijn hoofd door de opening en schreeuwde: ‘Homofielen!’ Iemand anders riep: ‘Dus jij heet Vrouwkje?’ Tuinman liet zich niet van de wijs brengen. Fijn was dat zij geen enkele concessie deed aan de jongeren. Geen pikken en kutten, maar gedichten uit haar laatste bundel Wat ik met de sleutel moet waarin de dood veelal centraal staat. Erg knap dat ze zich kwetsbaar opstelde, vertelde over de dood van een vriend, en voordroeg uit de mooie afdeling ‘Intensive Care’. Langzaamaan veroverde ze het publiek. Aan het eind was er een suprise act. Tuinman kondigde dit al eerder via Facebook aan. De band Claw Boys Claw bracht Tuinmans gedicht ‘Iemand die ik liever mis’ ten gehore. Hieronder zie je de uitvoering op de presentatie van de bundel Wat ik met de sleutel moet.

[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=sUMUS2xDU2I&feature=youtu.be[/youtube]

Ja-maar

Broer W. bezocht ’s middags trouwens ook nog de Ja-maar-show (een show waar je normaal zo’n zeventig (70) euro voor moet betalen) van Berthold Gunster. Huiskamer-filsoof. Bekend van de bestsellers Ja-maar als alles lukt, Huh?! en Ik ben oké, jij bent een sukkel. Boeken waarin oude psychologische theorieën met een nieuw sausje zijn overgoten. De lezer, een mak schaap. Volgens Broer W. ging de show over spiegelen van gedrag en optimisme. Op de vraag wat hij ervan vond, zei hij: ‘Simpel.’ Waarvan akte.

’s Avonds stonden we bij Elbow. We zongen hard mee met ‘Lippy kids’. Een nummer over jongeren. Dat de tijd van je jeugd je later dierbaar zal zijn en er mogelijkheden voor je lagen (‘Build a rocket boys!’).

[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=tdIpxXp1p8E[/youtube]