Foto: Václav Havel (1936-2011)

In een documentaire over zijn presidentschap zit één van de beelden die me altijd zal bijblijven van Václav Havel. De president, kettingroker, staat in een officiële gang te wachten op iets of iemand. Als zijn sigaret op is, ziet hij geen asbak. Hij gooit de peuk op het tapijt en drukt die met zijn voet uit. Een ongemanierde hork zou je zeggen, maar de president, die als schrijver en denker jarenlang vervolgd is door de machthebbers van Tsjecho-Slowakije, mag veel vergeven worden. In Brieven aan Olga staan zijn overdenkingen die hij in gevangenschap heeft geschreven. Taaie kost, maar wel geschreven door iemand die zijn denkkracht gebruikt om te ontkomen aan het monotone gevangenisbestaan. Er is een leven buiten de gevangenis, alleen zou Havel nooit kunnen bevroeden hoe zijn toekomst er nog uit zou zien.

Het presidentschap lijkt me ook een soort gevangenschap.

Op deze foto wandelt hij met een jonge boxer. Achter hem ligt een jonge man in het gras te slapen, onwetend van het feit dat een van de mensen die ervoor hebben gezorgd dat hij dat onbezorgd kan doen, langsloopt.