Een onenightstand is efficiënter

Op de achterflap van het romandebuut Park staat: ‘In een glasheldere, maar suggestieve stijl, met humor en een scherp observatievermogen, vertelt Willem Claassen een verhaal dat de lezer steeds meer in zijn greep krijgt.’ Dat van die stijl, dat klopt. In ultrakorte hoofdstukken vertelt Claassen in zijn roman over de hoofdpersoon Willem die in het huisje van zijn vriend Tim op een vakantiepark gaat wonen, omdat hij het uit heeft gemaakt met zijn vriendin. De reden van de liefdesbreuk wordt niet expliciet benoemd, maar de impact ervan weet Claassen in het eerste hoofdstuk op een sterke, inderdaad suggestieve, wijze te verwoorden.

Mijn moeder bracht me naar Beuningen. Het was donker en het motregende wat, maar te weinig om de ruitenwissers voor aan te zetten. In de auto was het warm. De radio stond op Omroep Brabant. Ik zocht een andere zender. Normaal gesproken was mijn moeder hier niet van gediend, maar ik wist dat ze er nu niets van zou zeggen. Het was een beetje alsof ik ziek was.

(…)

Er was veel wat ik haar kon vertellen, maar ik was moe en er speelde van alles door mijn hoofd. Ik vroeg of er nog nieuws was. Mensen ziek of dood. Een verhuizing, iemand in verwachting, een trouwerij, een ongeluk.
Ze dacht lang na.
‘Nee,’ ze ze, ‘het nieuws komt van jou.’

Het is deze stijl die me door liet lezen. Niet het verhaal, want dat heeft eerlijk gezegd niet veel om het lijf. Willem brengt zijn dagen door op het vakantiepark, al cola-drinkend en chips-etend kijkt hij naar het filmkanaal. Op het werk komt hij een nieuwe vriendin tegen, Emine, maar de relatie moet geheimgehouden worden voor zijn collega’s. De relatie is ook nog eens ingewikkeld, zoals we vaker aantreffen in de literatuur. Ze voelen zich tot elkaar aangetrokken, ze nemen afstand van elkaar, ze zien elkaar weer en beleven een leuke avond en nacht maar nemen vervolgens weer afstand van elkaar, waarna de relatie langzaam doodbloedt. Een onenightstand is efficiënter zou je zeggen. We zijn inmiddels honderdzestig pagina’s verder.

Dan besluit Willem om een aantal weken naar Thailand te gaan, waar zijn vriend Tim samen met zijn vriendin Suiker een toeristische bedrijf runt. Even weg van zijn werk, zijn ouders en Emine. Je verwacht nu een omslagpunt in de roman. Willems vriend Michiel zegt:

‘Maar dat Thailand is een goed plan,’ zei hij en ik voelde dat hij me aankeek. ‘Als je terug bent, zul je weer de oude zijn.’

Als lezer weet je niet wie die ‘oude’ Willem is en hij krijgt hem ook niet te zien. Dat is jammer. Er zit geen ontwikkeling in het hoofpersonage. In sommige romans is dat niet erg, maar in Park verlang je er als lezer naar. Ook in Thailand gebeurt namelijk weinig tot niets. De moeder van Suiker probeert Willem een Thais meisje aan te smeren, hij verdwaalt op een middag in een stad en hij loopt een dag mee op het werk van Tim en Suiker.

Misschien wil Claassen juist dat er niets gebeurt. Wellicht wil hij de doelloosheid of de eenzaamheid van het hoofdpersonage op deze manier overbrengen. De laatste woorden van de roman, die uit de mond van Michiel komen, sturen daar ook op aan. Willem is inmiddels verhuisd naar een kamer in de stad.

‘Eigenlijk, Willem,’ zei hij, toen hij weer een beetje bij zinnen was, ‘woon jij nog steeds in dat park.’

Daarvoor lazen we een verhaal waarin het hoofdpersonage alleen in zijn vakantiehuisje naar het filmkanaal zit te kijken, iemand die geen echt contact krijgt met een nieuwe vriendin, zelfs in Thailand niet in staat is om zijn leven te overzien. Maar als dat de essentie van de roman moest zijn, dan had Claassen het sterker mogen aanzetten. Nu is het te vrijblijvend.

Bart Temme

Willem Claasen – Park. De Bezige Bij, Amsterdam, 240 blz. € 17,90.