Mannetjesputter

De postbode brengt een aangetekend pakje uit Praag. Uw inktslaaf staat even stil bij de afzender, een mannetjesputter van de oude stempel: de mede-uitvinder van een explosief, bouwer van diverse metrotunnels, ingenieur bij de uraniummijnen, moestuinier, scheikundige, stoker van sterke drank, kampvuurgitarist en vaderfiguur. Een man die liever met zijn eigen mes gaat dokteren dan dat hij een arts bezoekt. Een Boheemse flirtkoning die desondanks al vijfenzestig jaar samen is met dezelfde vrouw. In heel wat personages in de harde bandjes van Bauer zit deze Tsjech verstopt. Wanneer de teksten niet vertaald waren, ontcijferde hij ze met behulp van een woordenboek Nederlands – Duits. ‘Als je er maar een paar centen aan overhoudt.’

Samen met hem beleefde uw inktslaaf benauwde uren in een mijnschacht, helemaal onderin de zogenaamde vrije ruimte, daar waar geen zijgangen meer zijn. De liftbediening weigerde, de verlichting, ook op de helmen, was gedoofd en de kooi werd keer op keer in het koude water gedompeld. De angst werd weg gezongen met Nederlandse, Duitse en Tsjechische volkswijsjes. Bij een andere gelegenheid was uw inktslaaf zijn adjudant bij een heroïsche drinkwedstrijd met een Russische generaal. Met gemak gewonnen, uiteraard. In ‘t wild kamperen bij meertjes, wandeltochten in de oerbossen eindigend bij een verscholen kroeg. Sleutelen, verbouwen, oogsten, houthakken, discussiëren over socialisme en de wereldpolitiek. Reizen naar satellietstaten van de Sovjets, maar ook naar zuidelijke landen. En later, na de val van De Muur, samen in zaken. Met maar weinig succes, maar dat deerde niet.

Uit: De tuinman van niemandsland:

Hij pakte zijn vader om het middel en slingerde hem over zijn rechterschouder. Weliswaar was Zlatomir uitgegroeid tot een forse man, maar de oude had tot aan zijn dood gewerkt en was groot en tanig. De laatste weken had zijn vader geklaagd over pijnlijke pezen en stijve spieren. Nu zou de dennenolie die Zlatomir er ’s avonds steeds voor hem had opgedaan niet meer helpen.

Met de dode over zijn schouder en de zak in zijn hand beklom hij de heuvel. Takken zwiepten in zijn gezicht, dennenappels kraakten onder zijn schoenzolen als de gewrichten van hoogbejaarden.

Ook bij Zlatomir begonnen de jaren te tellen. Hoe dichter hij bij de top kwam, hoe vaker hij moest rusten. [ … ] Bij een kleine open plek bleef hij even staan. Hij wierp de canvas zak op de grond en liet de weitas voorzichtig van zijn schouder glijden. Het lichaam van zijn vader was al aan het verstijven. Daardoor kon hij het in een gemakkelijke zitpositie tegen een boomstam neerzetten. Zlatomir zette zich op een stronk en pakte zijn pijp uit zijn jaszak. Een vader en een zoon die van het uitzicht genoten. Als hij nu zou opstappen, kon het een hele tijd duren voor de dode zou worden ontdekt. En welbeschouwd was het een aardig vergezicht: bossen tot aan de horizon, riviertjes die door weilanden aderden, de oude burcht op de hoogste heuvel, een trein die langzaam in de verte zwoegde. [ …] Zlatomir opende de wijnfles. Hij nam een paar slokken en hield gewoontegetrouw de fles voor de neus van zijn vader. Die was altijd meer een bierliefhebber geweest.

In het pakje zit een Zwitsers uurwerk met opgestoken wijzerplaat, titanium wijzers, datumaanduiding, saffierglas en presidentband met veiligheidssluiting. Precies dertig jaar geleden, schonk uw stukjestikker, toen beginnend effectenmakelaar, dit juweeltje vol trots aan de Tsjech. Uw inktslaaf, afkomstig uit een volksbuurt, was indertijd via een chique internaat, (zelf)studie én door zijn doordrammerige aard tot volle financiële wasdom gekomen. Helaas kon zijn eigen pa door diens voortijdige dood daar geen getuige van zijn.

Uw inktslaaf heeft alsnog zijn horloge voor trouwe dienst gekregen. Dag eigenwijze mannetjesputter. Geniet van ons uitzicht.

Guus Bauer