Een continue dreiging

‘Constant liet een pocketboek zien dat hij uit de boekenkast had gegrist. Om te bewijzen dat het van hem was liet hij de penomtrek van de penis zien, die hij in elk boek dat hij uitleende maakte.’ Wie het omslag van de verhalenbundel Echte slechte mensen van Lernert Engelberts ziet, weet waar het ontwerp (van Sander Plug) op gebaseerd is. Ik weet niet of het omslag mensen afschrikt of aanlokt, het lijkt in ieder geval een statement te zijn, evenals het roze papier waarop de bundel gedrukt is. Butt-roze, om precies te zijn, genoemd naar de kleur van het eigenzinnige gayblad. Met deze en andere grappen (zo heet de hoofdpersoon van het eerste verhaal naar de pornoster Ralph Woods) wordt het boek in de homoseksuele hoek gezet. Het zou jammer zijn als de bundel ook in die hoek zou blijven, want de acht verhalen verdienen een groot publiek.

Engelberts, die vooral bekend is als regisseur en dichter, schetst totaal uiteenlopende levens in deze verhalen. Een jongen in Amerika, een jongeman in Londen, een jonge vrouw (die verliefd wordt op Michel Houellebecq) in Amsterdam; de personages lijken niet zoveel met elkaar te maken te hebben. Ook de verhalen verschillen van toon, van meer klassiek vertellend tot een uitgewerkt filmscript. Het verhaal ‘Samen doodgaan’ bestond eerst als scenario voor een korte tv-film (nog te zien op de site van de auteur). Een kwaadaardige recensent zou zeggen dat de verhalen bijeengeharkt zijn, maar ik vind ze door deze variëteit juist uitdagend voor de lezer. Deze auteur kan blijkbaar vele registers bespelen.

Er hangt een continue dreiging in de verhalen op de loer. Er gaat iets mis, maar we weten nog niet wat. In het verhaal ‘De onschuldige’ wordt Mark valselijk beschuldigd van de moord op een oudere man die hem uit een kroeg heeft opgepikt. Abusievelijk, want de jongen wordt voor een hoer aangezien. Als hij doorheeft wat hem overkomt, laat hij de taxi stoppen en de man blijft alleen achter. Later die nacht wordt de man vermoord en de sporen leiden onherroepelijk naar Mark. Hij komt vrij dankzij een valse getuigenis van een buurvrouw die Mark een alibi verschaft. Dan krijgt het verhaal een wending. Een politieagent blijft met Mark naar dezelfde kroeg gaan om te kijken of ze de echte dader kunnen pakken. Je krijgt de neiging om de plot te verraden, omdat die er in wezen niets toe doet, maar er ontstaat een broeierige sfeer die extra spanning geeft aan het verhaal.

Misschien is dat wel een van de constanten in de verhalen. Je blijft als lezer op je hoede omdat je niet weet welke kant het verhaal op gaat. Dat vindt deze lezer in ieder geval erg prettig. En het is ook wel eens prettig om lekker lopende dialogen te lezen, in plaats van die gewrocht literaire. Nu maar hopen dat de uitgever deze auteur achter de broek gaat zitten. Graag meer verhalen, graag een roman. In ieder geval meer.

Coen Peppelenbos

Lernert Engelberts – Echte slechte mensen. De Harmonie, Amsterdam. 244 blz. € 15,-.

Eerder gepubliceerd op Literair Nederland, 28 december 2008.