De moraal van een generatie

Schrijvers houden er niet van als hen een etiketje opgeplakt wordt. Ronald Giphart vindt het verschrikkelijk als hij elke keer weer het stempeltje van de Generatie Nix opgedrukt krijgt. Dat is zijn goed recht. Intussen gaan zijn boeken wel degelijk over zijn eigen generatie. Die generatie is losgeslagen van alle normen en waarden en laat zich niet meer aan banden leggen door politieke of religieuze regels.

De liefde is het slagveld waaraan deze generatie haar betekenis ontleent. In zijn nieuwe roman Phileine zegt sorry beschrijft Giphart het meisje Phileine. Zij is een cynische, egoïstische jongedame die zich niets aantrekt van haar omgeving. Als haar vriendje naar New York gaat om theaterlessen te volgen, gaat ze hem achterna. Ze wordt in de grote stad meegenomen door allerlei figuren die in het appartement van haar vriend leven. Haar beste kameraad is Gulpje, een Belgisch meisje met wie ze regelmatig op oorlogspad trekt langs kroegen.

Hoogtepunt van de roman zijn de scènes waarin Phileine kijkt naar de opvoering van de toneelklas van haar vriend. In een moderne opvoering van Romeo and Juliet spelen alle toneelspelers afwisselend de hoofdrollen. Als ze een van de hoofdrolspelers zijn, kleden ze zich uit. Moet kunnen, in elke moderne voorstelling zwabberen de piemels en borsten heen en weer op het toneel. Het wordt voor Phileine pas echt pijnlijk als haar vriend de grote liefdesscène moet spelen en daadwerkelijk wordt afgetrokken en gezogen, en met veel genot. Een grote ruzie volgt. Phileine gaat vreemd met de vriend van Juliet. Als twee dagen later Romeo en Juliet op toneel zelfs live willen neuken, verstoort Phileine het toneelstuk.

En daar wordt de leegte van de generatie opnieuw duidelijk. Op toneel spelen de mensen de waarheid, in de werkelijkheid spelen de mensen steeds toneel. Ondanks al haar verlichte ideeën, ondanks dat zij zelf ook overspel pleegt, verlangt Phileine toch naar de ouderwetse knusse band tussen twee geliefden. Als een dag later alles weer is goed gemaakt tussen de twee, gaan ze met het hele toneelgezelschap naar een Aidsgala. Na een optreden van Gloria Gaynor (I will survive) vallen de schellen van de ogen bij Phileine. Ze klimt het podium op om de mensen op te roepen tot meer liefde en verdraagzaamheid. Het lijkt een soap-achtige biecht. Maar liever zo’n oproep, lijkt de schrijver te denken, dan het tegenovergestelde: de donkere put van de cynicus.

Coen Peppelenbos

Ronald Giphart – Phileine zegt sorry. Balans. 264 blz.

Eerder verschenen in de NHL-krant, 20 november 1996.