Recensie: Randall Casaer – Ik zie u gaarne met een boek
Ménage à trois met ongelijke partners
Graphic novels zijn ‘hot’ en in de marge daarvan duiken al enkele jaren graphic poems op. In Vlaanderen zijn Lies Van Gasse, Annemarie Estor en meer recent Wide Vercnocke namen die onlosmakelijk met deze ‘nieuwe’ poëzievorm geassocieerd worden: woord én beeld als onderling versterkend effect. Wanneer een bekende tekenaar als Randall Casaer een grafische dichtbundel publiceert, dan zijn de verwachtingen hoog gespannen.
Casaer is in Vlaanderen geen onbekende. Als huistekenaar in de populaire kwis De slimste mens ter wereld was hij verantwoordelijk voor de cryptische tekeningen in de fotoronde. Zijn samenwerking met Wouter Deprez resulteerde in een drieluik waarin de cabaretier met rake pen de eerste drie levensjaar van zijn zoon schetst en Casaer de situaties voorziet van poëtisch-speelse illustraties. In opdracht van Boek.be, de koepelvereniging van het Vlaamse boekenvak, schetste Casaer een reeks van lezende vrouwen.
Deze reeks is het beginpunt van de aandoenlijk ogende bundel die op mijn bureau ligt te wachten. ‘Aandoenlijk’ is inderdaad de juiste term voor een boekje dat amper 48 bladzijden telt, waarvan de helft illustraties. De vrouwen van Casaer zweven als efemere wezens over de pagina’s met een prominent aanwezig boek in hun gezelschap. Hun taal bestaat niet uit woorden, maar uit ingetogen contemplatie. Ze praten niet, keren zich bij momenten zelfs van de lezer af en laten je niet toe in hun wereld.
[klik op het plaatje voor een grotere afbeelding]
De enige woorden in het boekje zijn van een onzichtbare man, een bewonderaar die de lezer deelachtig maakt aan zijn overpeinzingen van de literaire ménage-à-trois: man-vrouw-boek. Hij laat zijn gedachten de vrije loop bij het aanschouwen van deze (literaire) schoonheid: een haast bombastische verheerlijking in zwarte letters, lichtvoetige nevengedachten in speels geel.
Met enkele simpele pennentrekken slaagt Casaer erin om stuk voor stuk krachtige vrouwen op te voeren. Speels of geconcentreerd, intro- of extravert delen deze vrouwen hun leefwereld met de lezer. Dit soepele lijnenspel staat echter haaks op de bij momenten sturm-und-drangtaal die de beelden vergezelt. Ligt het aan het gebruik van oubollige woorden zoals gij en gaarne die regelmatig in de tekst opduiken of aan het contrast tussen de speelse, schalkse bij- en de verheven hoofdgedachten van het mannelijke personage? De tekst remt voor mij de tekeningen af. Ik moet teveel overschakelen tussen de twee taalregisters en de krachtige beelden.
Een ménage-à-trois is meestal geen perfecte situatie en vraagt aanpassingsvermogen van alle partijen. Enkele jaren geleden verscheen bij het Mercatorfonds het boek Vrouwen die lezen zijn gevaarlijk van Stefan Bollmann. Ik sluit me aan bij deze visie. Het boekje Ik zie u gaarne met een boek is op zichzelf een leuk geschenk, maar de tekeningen van de lezende vrouwen laten de taal volledig naar de achtergrond verdwijnen en dat kan niet de bedoeling geweest zijn van de auteur. Op dat gebied zijn lezende vrouwen dus inderdaad gevaarlijk.
Yves Joris
Randall Casaer – Ik zie u gaarne met een boek. Vrijdag, Antwerpen. 48 blz. € 15,00.
