Filmische roadtrip

Iemand na twee boeken een cultschrijver noemen? Ik hou niet van gedweep en hoed me voor dergelijke verheerlijkingen. Herinnert u zich nog Elisabeth Kostova? Wie zegt u? Inderdaad, een tijdje geleden werd de auteur van De historicus met hyperbolen naar het literaire Parnassus geschreven. Ondergaat Pollock een gelijkaardig lot of heeft hij meer in zich dan de huidige hype?

Waarom Pollock nu pas vertaald is in het Nederlands is een raadsel. De man debuteerde in 2008 en bleef in onze contreien onder de literaire radar tot uitgeverij Karaat in 2014 zijn werk vertaalde en op de markt gooide. Het succes bleef niet uit voor deze roman die de troosteloosheid en overlevingsmodus van Knockemstiff, een godvergeten gehucht in Zuid-Ohio beschrijft.

In 1957 woonden er ongeveer vierhonderd mensen in Knockemstiff, bijna allemaal aan elkaar verwant door een of andere godvergeten calamiteit, hetzij lust, noodzaak of gewoon onwetendheid

, lezen we in de proloog. Voor de lezer is het duidelijk: wie hier geboren wordt, geraakt er ook nooit meer weg.

In deze omgeving maken we kennis met Arvin Russell en zijn ouders Willard en Charlotte, die per toeval in deze uithoek van de wereld beland zijn. De besloten dorpsgemeenschap staat natuurlijk afkerig tegenover deze indringers en Arvin moet het meer dan eens ontgelden op de schoolbus. Het oorspronkelijk geluk slaat echter om wanneer Charlotte kanker krijgt. Arvins vader vervalt tot een religieus fanatisme waarbij liters offerbloed over een zelfgemaakt altaar vloeien. Pollock aarzelt niet om een hond die bij het gezin aan komt waaien door Willard te laten doodschieten om enkele uren later letterlijk aan een van de kruisen op de offerplaats genageld te worden. Te midden van rottende kadavers en opgedroogd bloed bidden vader en zoon tevergeefs voor genezing van Charlotte. Wanneer deze ten slotte overlijdt, snijdt Willard zich in een vlaag van waanzin de keel over. Arvin blijft verweesd en beschadigd achter en wordt opgevangen door zijn oma in Coal Creek, West-Virginia. Dit is slechts een van de vele verhaallijnen die zich in Al die tijd de duivel rond Arvin Russell afspelen. Het boek is één gruwel en ellende die ondanks het hoge pulpgehalte nooit echt over de top gaat. Als een volleerd stilist balanceert de auteur op de slappe koord tussen pulp en spanning. Wanneer Pollock de gruwelijke scènes en moorden beschrijft, zoomt hij beheerst in op daad en omgeving waardoor je als lezer amper kunt wachten op de volgende twist.

Donald Ray Pollock

Als je de paragraaf hierboven leest, krijg je wellicht de indruk dat Pollock meer dan eens de grenzen van de pulpliteratuur overschrijdt. En dat klopt. De personages die hij gaandeweg in het boek introduceert zijn steevast uitvergrote clichés van zichzelf. De sheriff is dik, corrupt en worstelt met een drankprobleem. De geestelijken in het boek zijn ofwel fanatieke charlatans of focussen zich meer op de slipjes van tienermeisjes dan op het woord van de Heer. De moordenaars zijn zo herkenbaar dat je bijna een debiele arm der wet nodig hebt om ze niet dadelijk op te pakken. Maar als lezer krijg je zelden het gevoel dat het er echt allemaal over is. Daarvoor hanteert Pollock zijn pen te meesterlijk. Het boek is een filmische roadtrip die je meeneemt naar vuile motels, rokerige snackbars en desolate stadjes.

Ook het leven van de auteur ging niet over rozen. Meer dan twintig jaar vocht hij tegen drank en drugs. Pas na zijn vierde bezoek aan de ontwenningskliniek besloot hij het roer om te gooien. Zijn job in de papierfabriek waar hij sinds zijn 18 jaar werkte, zorgde voor de nodige inkomsten, maar hij stortte zich op de studie van Engelse literatuur aan Ohio State University. Hij stuurde verhalen naar het literaire magazine van de universiteit en men raadde hem aan om zich verder toe te leggen op fictie. Na 32 jaar nam Pollock ontslag, volgde een creative writing program aan diezelfde universiteit en de rest is geschiedenis.

Naast Al die tijd de duivel uit 2011 verscheen in 2014 ook de bundel korte verhalen Knockemstiff (2008) bij uitgeverij Karaat. De vertaling zorgde ervoor dat David Ray Pollock ook in onze streken bekend werd met zijn tot karikatuur uitvergrote personages en filmische beschrijving van troosteloze omgevingen.

Yves Joris

Donald Ray Pollock – Al die tijd de duivel. Karaat, Amsterdam. 320 blz. € 19,95.