‘Leven in het oog van de orkaan’

In 2008 startte uitgeverij Querido met de ‘Slash-reeks’: ‘young adult’, geschreven door bekende auteurs als Marjolijn Hof, Anna Woltz en Lydia Rood, op basis van het waargebeurde levensverhaal van een ‘bijzondere jongere’. Ondertussen verschenen 13 Slash-boeken, waarvan enkel de eerste twee romans, m.n. De gelukvinder van Edward van de Vendel en Voor jou tien anderen van Mirjam Oldenhaven echt wisten te overtuigen. In de nieuwste Slash-telg fictionaliseert Evelien De Vlieger de ervaringen van Katja Holvoet, van wie de adolescentie wordt overschaduwd door onverwerkte jeugdtrauma’s.

Van jongs af aan ontbreekt het de 15-jarige Katja aan een stabiele thuissituatie; noch bij haar psychisch gestoorde moeder noch bij haar ongeïnteresseerde vader en stiefmoeder vindt ze geborgenheid. Tijdens de verplichte bezoeken aan haar biologische moeder wordt Katja door haar broer misbruikt. Na een zelfmoordpoging worden de tweewekelijkse bezoeken tijdelijk stopgezet. Als de rechter echter anders beslist, ontvlucht Katja de onhoudbare situatie. In psychiatrische inrichting ‘De Stroom’ krijgt ze de kans om alle vernederende ervaringen een plaats te geven zodat haar leven niet langer ‘on hold’ blijft.

Getekend

Toegegeven, deze beknopte samenvatting leest als de gratuite aankondiging van het zoveelste probleemboek. Toch ontstijgt Getekend net de middelmaat. Ondanks de bijna exclusieve focus op de loodzware problematiek ontaardt De Vliegers eerste Slash-boek niet in een kommer-en-kwelboek, daarvoor schrijft de auteur te goed. Een overtuigende psychologische roman is Getekend echter evenmin geworden. Grootste obstakel is het gebrek aan empathie met Katja. Ondanks – of net omwille van – Katja’s odyssee langs opvangtehuizen en hulpverleners, beklijft haar relaas onvoldoende. Katja’s eenzijdige visie op de feiten laat bovendien nauwelijks ruimte voor enige nuancering, wat het verhaal niet ten goede komt. Ook stilistisch hapert er één en ander; in tegenstelling tot eerder werk gaat De Vlieger zich te buiten aan clichézinnen die zo uit een therapeutisch handboek geplukt lijken:

Ik moest mezelf samenrapen.

en

Psychotherapie heette dat, zwijgen was toegelaten.

De Vliegers beeldspraak is meermaals gezocht en komt daardoor onnatuurlijk over in dit toch al sterk gecomponeerde verhaal:

Mijn vader kwam nooit in mijn kamer, hij zat er als een bordkartonnen versie van zichzelf, zijn woorden niet meer dan tekstballonnetjes waar hij de tekst niet zelf van geschreven had.

Het staat allemaal in schril contrast met een spaarzaam verrassende observatie:

Ik leek maar wat bijeengegooid materiaal dat twee mensen niet meer nodig hadden gehad, en ik was me steeds meer gaan afvragen wie ik was, wat ik hier liep te doen.

Misschien is dit wel wat de meeste Slash-boeken in de weg zit: ‘gebaseerd op het levensverhaal’ van een ‘bijzondere jongere’ zijn Slash-boeken geen echte biografieën maar evenmin fictie avant la lettre. Het lijkt alsof (jeugd)auteurs niet goed weten wat aan te vangen met deze tussenvorm. Bijna alle Slash-boeken lezen alsof de auteur de meest markante ervaringen en herinneringen van één jongere hebben samen gegooid, wat veelal in rommelige verhalen zonder diepgang resulteert. Getekend vormt daarop helaas geen uitzondering.

Jürgen Peeters

Evelien De Vlieger en Katja Holvoet – Getekend. Querido, Amsterdam/Antwerpen. 200 blz. € 14.99.