Kwis: Literatuur of literette? (27)
Een nieuwe aflevering van onze wekelijkse kwis ‘Literatuur of literette?’, een soort Tussen kunst & kitsch, maar dan voor de letteren. We nemen 1 bladzijde uit een boek en de vraag is: hebben we te maken met literatuur of niet? Wie de bladzijde geschreven heeft is interessant, maar dat is niet de vraag. Graag reacties met onderbouwing.
Dit is uit Vaders en Zonen van Toergenjev – denk ik vrij zeker te weten. Dat het literatuur is blijkt vooral uit het zinnetje \’O, studeert hij medicijnen, merkte Nikolaj Petrowitsj op en zweeg even\’. Het is aan de lezer deze wat nietszeggende reactie te interpreteren, waardoor die juist lading krijgt. Dat is wat dun voor het plakkaat literatuur, maar op basis van één pagina is dat ook moeilijk toe te kennen.
Kan het niet nakijken want heb het boek weggeschonken, maar is het uit: Gontsjarov: Oblomov?
Dat is niet de vraag bij deze kwis.
Nee, maar je probleemstelling is een onzinnige. Bepalen jij of ik wat literatuur is? Of de media? of de recensenten met een lage leeshorizon? Wat de een nog literatuur vindt, is voor de ander chicklit, niet? Uitgevers plakken op bestsellers graag het etiket literatuur wat ik in de leesmap zou mikken.
Maar dat is de vraag hier. Leg je literaire maatstaven maar bloot. Je kunt wel mee doen aan een in jouw ogen minder onzinnige kwis, zoals je ook een wals kunt dansen als een tango gevraagd wordt, maar de regels voor wat wij doen, bepalen wij.
Het is uit Toergenjevs \’Vaders en Zonen\’ – overigens de foute vertaling van Otsy i Deti, hetgeen Vaders en Kinderen betekent.
In het russisch komt de literaire kwaliteit beter tot zijn recht.
Oordeel zelf:
III
— Так вот как, наконец ты кандидат и домой приехал, — говорил Николай Петрович, потрогивая Аркадия то по плечу, то по колену. — Наконец!
— А что дядя? здоров? — спросил Аркадий, которому, несмотря на искреннюю, почти детскую радость, его наполнявшую, хотелось поскорее перевести разговор с настроения взволнованного на обыденное.
— Здоров. Он хотел было выехать со мной к тебе навстречу, да почему-то раздумал.
— А ты долго меня ждал? — спросил Аркадий.
— Да часов около пяти.
— Добрый папаша!
Аркадий живо повернулся к отцу и звонко поцеловал его в щеку. Николай Петрович тихонько засмеялся.
— Какую я тебе славную лошадь приготовил! — начал он, — ты увидишь. И комната твоя оклеена обоями.
— А для Базарова комната есть?
— Найдется и для него.
— Пожалуйста, папаша, приласкай его. Я не могу тебе выразить, до какой степени я дорожу его дружбой.
— Ты недавно с ним познакомился?
— Недавно.
— То-то прошлою зимой я его не видал. Он чем занимается?
— Главный предмет его — естественные науки. Да он все знает. Он в будущем году хочет держать на доктора.
— А! он по медицинскому факультету, — заметил Николай Петрович и помолчал. — Петр, — прибавил он и протянул руку, — это никак наши мужики едут?
Петр глянул в сторону, куда указывал барин. Несколько телег, запряженных разнузданными лошадьми, шибко катились по узкому проселку. В каждой телеге сидело по одному, много по два мужика в тулупах нараспашку.
— Точно так-с, — промолвил Петр.
— Куда это они едут, в город, что ли?
— Полагать надо, что в город. В кабак, — прибавил он презрительно и слегка наклонился к кучеру, как бы ссылаясь на него. Но тот даже не пошевельнулся: это был человек старого закала, не разделявший новейших воззрений.
Tango of wals? Me dunkt dat jij eerst je regels voor het dansje hier hebt bloot te leggen. Ben behalve dichter ook 20 jaar docent Nobelprijswinnaars Literatuur en behandel alleen hun werk, na als neerlandica het moede hoofd in de schoot te hebben gelegd. Onze Nederlandse literatuur viel ondanks werkbeurzen van het Letterenfonds nooit in de prijzen, ik meen omdat die niet gaat over wat iedereen aangaat op internationaal niveau, over mensen die onder het wiel van de geschiedenis zijn terecht gekomen. Bovendien is de leeshorizon van de bezoekers aan Tzum heel divers. Wat de een heftig vindt, blaast de ander als roos van haar schouder. Dat is mijn bezwaar tegen de etikettering literatuur of literette hier. Tango of wals?
\”Bovendien is de leeshorizon van de bezoekers aan Tzum heel divers. Wat de een heftig vindt, blaast de ander als roos van haar schouder.\”
Juist. En Tzum probeert er achter te komen wat \’de een\’ en \’de ander\’ vinden. Maar goed, de docent Nobelprijswinnaars Literatuur heeft er bezwaar tegen, had dat meteen gezegd, na de kritiek van Het Alwetende Instituut zal Tzum de rubriek ongetwijfeld per direct schrappen.
En om ontopic te blijven: ik heb het boek gelezen, daarom is het lastig voor mij om het oordeel van die leeservaring met die van de pagina hierboven te vergelijken. Toch zal ik een poging wagen. Literatuur. Ik kan mij wel vinden in de argumentatie van Arend Jan. De andere dialogen bieden ook stof tot nadenken en conclusies trekken.
Het verbaast mij ook dat de docent Nobelprijswinnaars Literatuur geen enkel inhoudelijk argument over het fragment te berde kan brengen.