Er komt een keer een nieuw behangetje

De Amerikaan Richard McGuire (1957) is een ware exponent van zijn generatie. De generatie die het eerst echt de kans kreeg om uit te waaien én uit te waaieren. Geen doelgerichte carrière op een enkel vlak, maar je talenten breeduit exploreren. Zeker ook in culturele zin. McGuire is medeoprichter van de postpunkband Liquid Liquid die al sinds 1980 bestaat – een van zijn baslijnen wordt beschouwd als de meeste gesampelde rif allertijden – is ontwerper van speelgoed, illustrator, grafisch ontwerper, cineast, schrijver van verhalen, kinderboeken en stripalbums én tegenwoordig vooral tekenaar van The New Yorker, The New York Times en Le Monde.

hier mcguireZijn magnum opus is een grafische roman die eenvoudigweg Hier is getiteld, heel toepasselijk want het onderwerp van dit bijna één kilo zware boek is de hoek van een kamer, dwars door de tijd, dwars door levens, door de geschiedenis van de aarde. Ook toen het huis er nog niet stond, toen de aarde nog een vuurzee was, ver voor de gangbare jaartelling, om niet te zeggen: voor Christus. De tijdspanne wordt opgerekt tot na het einde van de mensheid, wanneer de aardkloot weer alles zelf onder controle heeft. Juist het focussen op een enkele plaats, laat duidelijk zien hoe beperkt – om niet te zeggen nietig – het bestaan, het hier en nu, van een enkel mens is.

McGuire begon in 1989 aan deze monsterklus met een strip van zes pagina’s. Hier bevat nu honderdvijftig spreads in full colour; potloodtekeningen en aquarellen die op de computer zijn in- dan wel bijgekleurd. Een precies bindwerkje ook, want centraal in de kamer staat – in de moderne tijd welteverstaan – een open haard. Op alle pagina’s exact op dezelfde plek. Je kunt dus ook de bladzijden snel achter elkaar langs je duim laten ritsen. Een cinema-effect.

Logischerwijs begint het boek met een afbeelding van een box met wat speelgoed erin. Linksboven staat op elke pagina een blokje met een jaartal. In dit geval het geboortejaar van de schrijver, nee, beter: regisseur van dit boek. Je blijft automatisch bij de les, doordat de platen niet chronologisch zijn gerangschikt. Middels inzetblokjes worden personages ‘terug in de tijd’ geplaatst, of ver vooruit. Tijdreizen op papier.

Geboorte, leven, dood, brand, ongelukken, kinderfoto’s, bejaarden- c.q. ziektepraat, gelukkige momenten, verjaardagen, huwelijken, feesten. Vaak staat er op de pagina een verzameling van gebeurtenissen door de tijd heen die gerelateerd zijn, waarschijnlijk aan het leven van de tekenaar zelf en zijn voorouders. Het decor blijft in de moderne tijd hetzelfde. Er komt een keer een nieuw behangetje, meubels worden vernieuwd, de mensen worden ouder, of door de opzet juist jonger.

Er is het ene moment eenzaamheid in de kamer – en wanneer het gebied nog uitsluitend bos is, ook in de natuur, een eenzame wolf met een bot in de bek begeleidt een afbeelding van een vrouw met beginnende dementie – het volgende moment is er gezellige drukte, of eenzaamheid binnen een grote groep. Er worden verschillende verhalen simultaan verteld, verspreid over verschillende spreads, meestal een paar achter elkaar, maar soms vind je ook een vervolg, een einde, veel verder in het boek. Dinosaurussen grazen op de plek waar de haard zal komen te staan. Een gids, gebruikmakend van 3D-achtige technieken, laat in de toekomst de nieuwe mens zien hoe men wonderlijk genoeg in de eenentwintigste eeuw leefde.

Op een spread zijn de verschillende ‘zware’ woorden te zien die in de loop van de tijd in de kamer zijn gevallen. Woorden die op die manier in de ruimte blijven hangen. Het is door de mensen, door hun acties en door hun stemmen hoe een vertrek patina, een ziel krijgt. Hier is een echte krachttoer, een grafische roman die, nu ja, staat als een huis.

Guus Bauer

Richard McGuire – Hier. Vertaald door Toon Dohmen. Oog & Blik, Amsterdam. 250 blz. € 29,90.