Recensie: Ted van Lieshout – Rond vierkant vierkant rond
Poëzie is spelen met taal
Rond vierkant vierkant rond vormt een gevarieerde verzameling van tien jaar beeldsonnetten en blokgedichten ontwerpen. In een inleidende paragraaf licht Ted van Lieshout z’n werkwijze toe: toen het hem niet meteen lukte om een sonnet te ‘schrijven’, ging hij met allerhande voorwerpen aan de slag. Het kruim van dat scheppingsproces werd in deze verzamelbundel opgenomen, wat resulteert in beeldsonnetten in de meest uiteenlopende kleuren en vormen. Met pasta en dobbelstenen bijvoorbeeld, of met zoute koekjes, kaas, groente en fruit.
Deze voornamelijk visueel aantrekkelijke gedichten worden door van Lieshout met meer traditionele poëzie aangevuld. Hoewel, dat ‘traditionele’ mag je met een korrel zout nemen. Van Lieshout maakt een geslaagde vergelijking tussen verhalen, gedichten en blokgedichten en bewijst dat hij vooral in laatstgenoemd genre excelleert. Vormcorrectheid is nergens de norm; dat demonstreert van Lieshout meermaals wanneer hij niet erg consequent met z’n eigen regels omspringt. Dat hoeft echter ook niet; ‘Poëzie is spelen met taal’. Aangezien de vormelijke aspecten zo zeer op de voorgrond treden, wordt aan de inhoudelijke aspecten van poëzie weleens voorbijgegaan, en dat is meteen een gemis in deze bundel.
Tegelijkertijd biedt van Lieshout jongeren wel een cursus ‘poëzie’ aan en verklaart hij de belangrijkste bouwstenen van gedichten in een toegankelijke stijl. Aan bod komen o.a. rijm, metrum en een keur aan stijlmiddelen als enjambement, anapest en alliteratie. Sterk zijn de licht filosofische beschouwingen over de connotatie van woorden. Precies die invalshoek vormt een absolute meerwaarde voor iedereen die poëzie bespreekbaar wil maken bij jongeren of meteen maar zelf aan de slag wil gaan. Dat deed van Lieshout overigens zelf ook, en de resultaten die dat heeft opgeleverd zijn eveneens in Rond vierkant vierkant rond te bewonderen.
Van Rond vierkant vierkant rond onthoud ik vooral de sterke visuele zeggingskracht. Dankzij de verzorgde vormgeving krijgen de beeldsonnetten en blokgedichten ruimschoots de aandacht en overtuigen ze als ware blikvangers. De kleine cursus poëzie stimuleert jongeren om zelf creatief met taal om te gaan, al blijft de inhoudelijke rijkdom uit van Lieshouts eerdere werk grotendeels achterwege. Geen onoverkomelijk euvel, maar het was een welkome aanvulling geweest op de rijtjes beeldsonnetten.
Jürgen Peeters
Ted van Lieshout – Rond vierkant vierkant rond. Leopold, Amsterdam. 108 blz. € 19.99.
