Wolken

Het vijftigjarige schrijversjubileum van Koos van Zomeren is een beetje ongemerkt voorbijgegaan. Zelfs NRC Handelsblad, de krant waarvoor hij jarenlang een column schreef, besteedde geen aandacht aan het jubileum, noch aan het boek Alles is begonnen dat ter gelegenheid van het jubileum verscheen. Ik houd erg van zijn oeuvre, van de detectives die hij in het begin schreef, de romans en de meer persoonlijke boeken. Van Zomeren doet daarnaast erg zijn best om nog tijdens zijn leven vergeten te worden. Hij zit niet op Twitter, hij zit niet op Facebook, sterker nog: de computer is een uitvinding die hij overgeslagen heeft. In zijn laatste boek heeft hij zelfs weer de pen herontdekt. De schrijver weet het zelf: ‘Blijkbaar zend ik signalen uit op een golflengte waarop niemand meer afstemt.’

Zo’n figuur nodig je natuurlijk niet uit voor een talkshow. Wel Stella Bergsma, die maandag in Pauw een stukje mocht voorlezen uit haar boek: ‘Mannen zijn klootzakken. […] Ik geloof dat het is omdat ze altijd willen neuken. Dat schijnt van een vreselijke klootzakte te zijn. Ze spugen wat, krabben in hun kruis en drinken hun biertje. Neuken willen ze, vaak met vrouwen.’ De andere gasten wisten uit gêne niet waar ze moesten kijken, niet omdat het over seks ging, maar omdat het stuk zo erbarmelijk slecht geschreven was. Er volgde een Twitterstorm vol beledigingen, maar Bergsma heeft een eigen schare fans die het geweldig vindt wat ze doet. ‘Soms is het hard maar nog vaker ontroerend. Het raakt me maar ik weet niet waarom,’ tweet ‘Zjanette’ en schrijfster Karin Giphart stelt op Tzum: ‘En net als Jan Wolkers, Reve en Giphart eerst compleet de grond in moesten, moet Bergsma dat ook. Om vervolgens te worden verheven tot literaire wolken.’

Of Bergsma ooit tot literaire wolken verheven wordt, wat dat ook maar moge betekenen, is de vraag. Ik stel me Koos van Zomeren voor die ’s avonds laat naar Pauw kijkt en zich afvraagt waarom hij daar niet zit. Ik heb de tv uitgezet. Als je Alles is begonnen leest, weet je waar echte literatuur werkelijk om draait.

Coen Peppelenbos

Deze column verscheen eerder in de Leeuwarder Courant op 26 maart 2016.