Recensie: Simone van der Vlugt – Nachtblauw

Historische roman met het tempo van een literaire thriller

Nachtblauw, de nieuwste historische roman voor volwassenen, van Simone van der Vlugt verschijnt net als haar vorige boek De lege stad, in de nieuwe serie van Ambo| Anthos. ‘Onze nieuwe historische romanreeks belicht de fascinerendste en belangrijkste periodes uit de Nederlandse geschiedenis op toegankelijke, meeslepende en romantische wijze,’ staat op de bijgevoegde flyer te lezen. De reeks bestaat nu, voorjaar 2016, uit zes boeken, want naast twee oudjes van Van der Vlugt die nu in het nieuwe format uitgegeven zijn, Rode sneeuw in december en Jacoba, dochter van Holland zijn er ook boeken van Tanya Commandeur en Suzanne Wouda in deze serie verschenen.

In Nachtblauw draait het om Catrijn. Deze boerendochter woont in De Rijp, een dorpje in de buurt van Alkmaar. Catrijn laat huis en haard achter zich wanneer haar man onder verdachte omstandigheden overlijdt. Na enige omzwervingen waarbij deze getalenteerde vrouw onder meer Rembrandt van Rijn en Nicolaes Maes ontmoet, vindt ze onderdak in Delft, waar ze werk weet te bemachtigen in een plateelbakkerij. Nachtblauw vertelt aan de ene kant het verhaal van het ontstaan van het wereldberoemde Delfts blauw. Aan de andere kant is het ook het verhaal van een zelfstandige vrouw die zich aan haar noodlot weet te onttrekken en ook op liefdesgebied het nodige meemaakt.

Net als in haar vorige historische romans verwikkelt Simone van der Vlugt feit en fictie op soepele wijze. In het nawoord doet de schrijfster uit de doeken welke personages echt bestaan hebben en welke aan haar verbeelding zijn ontsproten. Van der Vlugt doet altijd gedegen bronnenonderzoek voor haar werk en dat is voor dit boek niet anders, zo getuigt ook de bronvermelding achterin het boek. Van der Vlugt heeft zelfs schilderles gevolgd bij een plateelschilder. Dat geïnsinueerd wordt dat hoofdpersoon Catrijn Johannes Vermeer inspireerde tot ‘Het Melkmeisje’ doet wel weer deels afbreuk aan de historische feiten.

‘Zoals je daar nu staat, in dat bleke licht, met dat gele jak, zo zou ik je willen schilderen. Ik weet me niet goed raad met mijn houding. Johannes bestudeert me peinzend, als of hij zich iets wil inprenten. ‘Kon je maar voor me poseren,’ zegt hij, meer tegen zichzelf dan tegen mij. Ik heb geen idee wat ik moet zeggen, dus ik zwijg, gevangen in zijn blik. Dan lijkt Johannes wakker te schrikken, als uit een roes. ‘Ik onthoud het,’ zegt hij, zijn ogen nog steeds op mij gericht. ‘Ik onthoud het wel.’

De verwikkelingen in Nachtblauw volgen elkaar in hoog tempo op. Qua snelheid doet het boek eerder denken aan één van de literaire thrillers van deze schrijfster, een genre dat onder meer door Simone van der Vlugt het afgelopen decennium enorm populair werd. De psychologische diepgang die Van der Vlugt haar hoofdpersonen uit haar historische roman Rode sneeuw in december, dat boek verscheen in 2012, nog meegaf, is in dit boek helaas verder op de achtergrond geraakt. Catrijn wordt mishandeld, verliest een zoontje, kan financieel niet op eigen benen staan, twijfelt aan God, zorgt een paar bladzijden voor een jongen die een zware pestepidemie overleeft om daarna weer aan het schilderen te slaan. Nachtblauw leest vlot, het boek is spannend, maar de diepgang ontbreekt, hoewel de aanzetten tot die reflectie wel latent aanwezig zijn.

Cilla Geurtsen

Simone van der Vlugt – Nachtblauw, Ambo|Anthos, Amsterdam. 314 blz. € 19,95.