Van de andere kant

Nadat in 1579 de Noordelijke Nederlanden zich afscheidden van Spanje gingen ook de Zuidelijke hun eigen weg, tot het Congres van Wenen de twee samenklonk tot het Koninkrijk der Nederlanden. Geschiedenisboeken gaan daarna snel door naar 1830, toen wat we nu kennen als de Belgen in opstand kwamen, nota bene tegen ons, en ondanks Van Speijk en de Tiendaagse Veldtocht niet op hun schreden wilden terugkeren.

Sindsdien beschouwen wij onze zuiderburen als een wat merkwaardig, en volgens een enkele cultuurdrager zelfs grof volk, waarvan een deel een taal spreekt die enigszins op correct Nederlands lijkt, maar waarvan de diepere zieleroerselen ons ontgaan.

Bataaf

De periode tussen 1815 en 1830 toont één ding in overweldigende mate aan: beide naties, de ene frank en vrij, de andere onder buitenlandse knoet, waren in ruim twee eeuwen onherstelbaar uit elkaar gegroeid, waardoor de van bovenaf opgelegde en door Willem I vurig gewenste samenvoeging van meet af aan tot mislukken was gedoemd.

Dat is ook de rode draad die door deze bundel beschouwingen over deelonderwerpen rakend aan deze gedeelde periode in ons beider geschiedenis loopt. Of het nou om de inrichting van het academisch onderwijs ging, de zorg voor oorlogsgetroffenen of het gezamenlijke leger, telkens stuitte men op schier onoverkomelijke cultuurverschillen.

Nadat de Belgen hun eigen plan hadden getrokken bleven nog tot de Tweede Wereldoorlog ijveraars voor een hernieuwd samengaan actief. Doordat veel van hen iets te enthousiast tegen de nationaal-socialistische visie op mens en wereld aanschurkten is dat streven definitief in diskrediet geraakt. Wat gezien de kloof die tussen beide landen gaapt misschien maar goed is ook. Een geforceerd huwelijk is nu eenmaal zelden de weg naar geluk en voorspoed.

Voor ons Nederlanders is het boeiende lectuur, vooral omdat je je al lezend blijft verbazen over de merkwaardige zeden en gebruiken bezuiden Wuustwezel, en zeker ook omdat je een gedeelde periode in onze geschiedenis nu eens van de andere kant hoort.

Enno de Witt

Frank Judo, Stijn van de Perre (red.) – Belg of Bataaf; de wording van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Polis, Borgerhout. 414 blz. € 29,95.