Men neme een wethouder van cultuur die zich documenteert op Wikipedia, een hoog gewaardeerd dichter die tijdens zijn leven verkeerde keuzes maakte en je hebt anno 2016 nog een explosieve mix. Wethouder Van Velzen van Alphen aan den Rijn wil niet dat de gemeente meewerkt aan een project rond dichter J.C. Bloem. Het Algemeen Dagblad meldt daarnaast dat de gemeente ook nog een kunstwerk ter ere van Bloem vernietigd heeft. Bart Slijper, biograaf van J.C. Bloem, noemt het hele verhaal ‘potsierlijk’.

Reden voor wethouder Kees van Velzen (CDA) om af te zien van het project rond de in Oudshoorn geboren dichter is de informatie die hij op Wikipedia vond, blijkt uit het artikel. Op Wikipedia staat naast een stuk over zijn NSB-lidmaatschap ook een stukje over de voorliefde van de dichter voor jonge meisjes:

Volgens biograaf Bart Slijper had Bloem een voorkeur voor jonge fabrieks- en dienstmeisjes. Zij wekten zijn seksuele appetijt op. Aan Aart van der Leeuw schreef hij na zijn oog te hebben laten vallen op een twaalfjarige deerne: “Men schijnt zoiets in ’t algemeen pervers te vinden: zou het een oratio pro domo zijn als ik zeg, dat ik dit niet zoo vind? Er is iets in dit rijpende van een kind, dat nog in ’t geheel geen vrouw is, en waaromheen toch al zoo iets vaag-vrouwelijks, iets wordend en groeiend is, wat mij bovenal aantrekt.”

Genoeg informatie volgens het AD om tot deze conclusie te komen:

‘De gemeente kan zich niet committeren aan zijn levenswijze. Jullie hebben toch ook op Wikipedia kunnen lezen dat hij niet van onbesproken gedrag was?’

Tzum vroeg biograaf Bart Slijper naar een reactie:

Als de weergave van de besluitvorming in het AD klopt is het een potsierlijk verhaal: wethouder van een grote gemeente verdiept zich in de geschiedenis door een Wikipedia-pagina te lezen en weet met deze methode foute Nederlanders op te sporen.

Fascisme en ‘pedofilie’ zetten zich algauw vast als taboewoorden die elk soort nadenken blokkeren. Maar zonder precieze kennis van de gebeurtenissen en de context kun je niet oordelen. Bloems wereldvreemde fascisme deelde hij met een aanzienlijk deel van de culturele elite in de jaren dertig – maar in de oorlog was hij uitgesproken anti-Duits, en dat liet hij merken ook. Zijn idealisering van de schoonheid van opgroeiende meisjes was zuiver platonisch.

Tegelijk wekt het egocentrisme waaruit Bloems politieke denkbeelden voortkwamen terecht ergernis en is het bezoek dat hij in 1933 aan Mussert bracht een beetje komisch en onbenullig, maar toch vooral treurig.

Misschien zou de wethouder van Alphen eerlijk moeten zeggen dat het hem allemaal te ingewikkeld wordt. Of anders zou hij eens een biografie van Bloem moeten lezen.

Onlangs verscheen, naar aanleiding van de herdruk van de biografie (de sterfdag van Bloem is in augustus vijftig jaar geleden), een vraaggesprek met Bart Slijper op Lezen.tv waarin de ‘kwesties’ ook aan de orde komen. Tip voor wethouder Van Velzen en zijn ambtenaren: als het jullie niet lukt om een biografie te lezen van een van de meest gelauwerde dichters die toevallig geboren is binnen jullie gemeentegrenzen, kijk hier eens naar.

Ongelukkigerwijs heeft de gemeente Alphen aan den Rijn ook nog een beeld ter ere van J.C. Bloem van Ingrid Rollema en Ger Hofland vernietigd. Het stond in een dependance van een bibliotheek, maar het is na sluiting van de vestiging afgevoerd en vernietigd.

(Foto: Harry Pot / Anefo – Uitreiking Staatsprijs Letterkunde 52 aan Mr. J. C. Bloem links door Mr. H. J. Reinink rechts (CC BY 4.0))