De avonturen van een koelcontainer

De titel en omslag van Kamer op zee maken direct al veel duidelijk. Het zal dan ook niet verbazen dat de hoofdfiguur, het centrale punt, een koelcontainer is; hoofdpersonage is PZIU 127 002 7. Min of meer ondergeschikt hieraan zijn de drie nevenpersonages: Lisa Routier en Eric Le Blanc, aanvankelijk beiden woonachtig op de grens tussen de Canada en de Verenigde Staten, aan de Canadese kant, en de mysterieuze Jay, werkzaam in Montreal bij de eenheid Havenonderzoek van de Koninklijke Marechaussee. Gedrieën componeren zij de roman, met op het zwaartepunt van de denkbeeldige driehoek container PZIU 127 002 7.

kamer op zeeKamer op zee – een wonderlijke vertaling van Six degrés de liberté – is de derde roman van de Frans-Canadese auteur Nicolas Dickner. Het schijnt dat de eerdere romans, Nikolski (2007) en Tarmac (2009), met prijzen werden overladen, maar in Nederland deden de vertalingen hoegenaamd niets. Eens kijken of Kamer op zee een beter lot verdient.

Dickner start de roman bij de onafscheidelijke Lisa en Eric, die dan nog pubers zijn. Lisa werkt bij haar vader in zijn eenmans-aannemersbedrijf en Eric is een autistische systeemdenker en een hacker. Vervolgens schakelt Dickner naar Jay die niet Jay heet. Jay is als lid van Zuid-Amerikaans drugkartel veroordeeld wegens drugssmokkel, heeft een nieuwe identiteit gekregen en een taakstraf van negen jaar, die ze nota bene moet uitzitten bij de Koninklijke Marechaussee van Canada. Vreemd, want samen met een team van specialisten van de afdeling Economische Fraude moet zij smokkelaars en smokkelwaar opsporen. Hun aandacht wordt dan gevestigd op de vreemde bewegingen van container PZIU 127 002 7. Herkomst, bestemming, eigendom en inhoud – zeg maar identiteit – kan niet met zekerheid worden vastgesteld.

Als Dickner in het vervolg van de roman, in elkaar afwisselende hoofdstukken, zich weer op Lisa en Eric richt, vertelt hij de lezer dat Eric met zijn moeder naar Denemarken verhuist, waarna Eric, inmiddels een superslimme IT-er die ook in Kopenhagen niet van zijn kamer af komt, succesvolle bedrijven opricht. We zijn dan een aantal jaren verder, maar Eric en Lisa hebben dan nog veelvuldig contact via Skype. De belevenissen van Jay worden echter van dag tot dag beschreven. Er voltrekt zich dan iets bijzonders in de roman: de vertelde tijd ten aanzien van Erics en Lisa’s handelingen verloopt veel sneller dan die van Jay. Maar langzaam halen Eric en Lisa Jay als het ware in, en als dit eenmaal tot tot de lezer is doorgedrongen komt ook het besef dat aan het einde van de roman deze tijden in één punt samenkomen; in één moment samenvallen. Dit is een mooie vondst van Dickner. Het geeft Kamer op zee bovendien een flinke dosis spanning mee.

Uitgaande van de belevenissen en ervaringen van Jay zijn er vanaf het moment van de ontdekking van de container tot aan de ontknoping van de roman vier maanden verstreken. En wat de lezer al vermoedt, wordt bewaarheid: Lisa heeft de zeecontainer in Canada klaargemaakt voor een reis om de wereld en Eric heeft software ontwikkeld die inbreekt in databases van de havenautoriteiten, waardoor PZIU 127 002 7 bestuurd door algoritmes zichzelf over de wereld transporteert. O ja, met Lisa in zijn binnenste.

Nicolas Dickner baseerde Kamer op zee op het waargebeurde verhaal van Amir Farid Rizk die in 2001 in een container van Egypte naar Canada onderweg was, maar in Italië werd gesnapt. Sindsdien hebben vele gelukzoekers zijn voorbeeld gevolgd. In die zin is Dickners roman niet heel origineel. Aan de andere kant vraagt hij met deze roman wel aandacht voor de verregaande automatisering en globalisering, binnen welke ideologie een mens weinig voorstelt. Zo bezien is Kamer op zee half maatschappijkritische roman, half ideeënroman. Maar niet halfslachtig: Kamer op zee is een vlot geschreven roman, met goeie, aandacht bevorderende dialogen en een goed gekozen thematiek.

Wiebren Rijkeboer

Nicolas Dickner – Kamer op zee. Vertaald door Gertrud Maes en Martine Woudt. Nieuw Amsterdam, Amsterdam. 286 blz. € 19,99.