Malcolm Lowry (3)

Een van de mooiste passages uit Under the Volcano staat in de Penguin Modern Classics serie op pagina 219. Jacques Laruelle en Geoffrey Firmin bevinden zich dan in een cantina te Quauhnahuac, Mexico. En Geoffrey, de Consul, heeft zojuist een glas tequila besteld. Er volgt:

‘Do you really like it?’ M. Laruelle asked him, and the Consul, sucking a lemon, felt the fire of the tequila run down his spine like lightning striking a tree which thereupon, miraculously, blossoms.

In de vertaling van Peter Bergsma:

‘Vind je dat echt lekker?’ vroeg Laruelle hem, en de Consul zoog op een schijfje citroen, voelde het vuur van de tequila langs zijn ruggengraat omlaag lopen als de bliksem die in een boom slaat welke vervolgens op wonderbaarlijke wijze gaat bloeien.

De toevoeging ‘schijfje’ lijkt me een verbetering van Lowry’s tekst, maar ‘langs zijn ruggengraat omlaag lopen’ gaat te langzaam voor een blikseminslag en zou ik vervangen door ‘schieten’ of misschien beter nog ‘vlammen’.

Los van deze details is het een ijzersterk beeld, waarbij de tequila in metaforisch opzicht zowel een vernietigende als een vitaliserende kracht vormt. De drank als de brandstof die Geoffrey gaande houdt, maar uiteindelijk zijn ondergang zal worden. Tequila, of whisky als substituut en niet mescal, een brouwsel dat de Consul vreest en dat door hem louter wordt ervaren als de vloeibare dood. Bij zijn overgave aan mescal zou het proces van zelfvernietiging zich te snel manifesteren en nergens meer enig moment van troost bieden.

        Het onderscheid tussen mescal en tequila wordt overigens door Firmin zelf gemaakt, want in feite is mescal een verzamelnaam voor alle uit de agave americana bereide destillaten, waartoe ook de tequila behoort.

De ene drank ‘valt’ anders dan de andere, zoals iedere drinker weet. Zelfs bij een even hoog alcoholpercentage. Zo kan ik absoluut niet tegen cognac, dat niet alleen naar mijn hoofd stijgt, maar ook in mijn knieën zakt, die dan de volgende dag, the day after, nog maar moeizaam blijken te kunnen scharnieren, alsof het kraakbeen aldaar grotendeels is uitgedroogd. En whisky, tja whisky, het aloude vuurwater, dat de mooiste dronkenschappen oplevert, die echter plotseling kunnen omslaan in een kwade dronk met vileine beledigingen of handgemeen tot gevolg.

*

Ik heb gedurende de eenenzeventig jaar van mijn gaande leven een redelijk grote, om niet te zeggen scandaleuze, naam als drinker opgebouwd, maar een glas tequila heb ik nog nooit geproefd en dat lijkt me na een hernieuwde bestudering van Under the Volcano, als een respectvolle voorbereiding voor een bezoek aan zijn graf, niet minder dan een omissie; al heeft het innemen van wat men ‘sterke drank’ pleegt te noemen bij mij nog nooit geleid tot enige vorm van revelatie of gelukzaligheid, zelfs niet na het volle waterglas whisky, dat ik negen dagen geleden, staand aan Lowry’s graf, in één teug achterover sloeg. Vergeefs vergif en hoogstens een vriendelijk vertoon van verwantschap.

*

Op 29 juli 2016 koop ik in Cowes, het prestigieuze zeilersparadijs op het eiland Wight, een fles Mexicaanse tequila bij de supermarkt Waitrose. De drankenafdeling daar is zo uitgebreid dat hij voor een rijk gesorteerde slijterij niet onderdoet. Ik kan uit drie soorten kiezen en neem de duurste, een halve-liter fles van het merk Ocho dat kennelijk acht betekent, 100% puro de agave, met als extra aanbeveling de in het Engels gestelde opdruk single estate, dat op de achterzijde van de fles wordt uitgelegd:

SINGLE ESTATE means that all agaves used to make this tequila have come from one specific field after 8 years average growth. It’ll be at least 8 years before we harvest this field again. It is made carefully in small quantities in the artisanal way of times past. This results in a pure tequila which has an exceptionally full and complex agave flavour while being smooth and balanced. Please enjoy it at your leisure and responsibly.

*

Ik laat de fles ongeopend tot de Argos twee dagen later op de Beaulieu (spreek uit bjoelie) River aan een mooring ligt en onmerkbaar op het langsstromende water stijgt en daalt en wendt en keert. Het verval schat ik op een meter of drie, vier, waardoor de beboste oevers geleidelijk over tientallen meters droogvallen en er glinsterende moddergleuven ontstaan., waar een kleine zilverreiger gretig foerageert.

        Ik ben onmachtig gefascineerd door de strikt wetmatige kracht der Natuur, die zich hier in het getijdeverloop met onwrikbare regelmaat manifesteert. En het is hier dat ik middels een stevige shot tequila, evenals de Consul, een moment van openbaring hoop te ondergaan. Een flits van het besef dat niet alles voor niets is.

        Zoiets.

        Wat moet ik zeggen?

        Lowry, in de literaire gedaante van Geoffrey, in de ochtend van een donkere cantina in Quauhnahuac, en ik in de namiddag van mijn leven op het eeuwig bewegende water van een rivier in het graafschap Hampshire.

Ik vraag Ant het waterglas ritueel vol te schenken, hetgeen ze niet weigert. Ze ziet niks in dit experiment, maar ze verdenkt me ook niet van verholen alcoholisme. Daarvoor kent ze me al te lang.

        Op een schoteltje liggen een paar schijfjes citroen.

        En een half vingerdopje zout.

        Eerst ruik ik aan de drank.

        Geen vleugje van een bouquet.

        Eerder de muffe lucht van goedkope lijm.

        Ik steek mijn wijsvinger in het glas en druk hem daarna op het bergje zout. Ik lik mijn vinger af en zet het glas met mijn rechterhand aan mijn mond, terwijl ik met mijn linker een schijfje citroen van het schoteltje neem.

        Ik sluit mijn ogen.

        De tequila brandt naar binnen.

        Ongeveer zoals whisky.

        Mijn slokdarm protesteert.

        Ik moet twee keer kuchen voor wat blussende lucht.

        I suck the lemon.

        Dan dooft het vuur.

        Time passes.

        ‘En?’ vraagt Ant, als ik mijn ogen weer open.

        ‘Under the Volcano is en blijft een meesterwerk,’ antwoord ik.

*

Een half uur later ongeveer ontdekt Ant via Internet dat tequila bestaat in verschillende alcoholpercentages, oplopend tot 60%. Het flesje Ocho dat ik bij Waitrose in Cowes kocht bevat slechts 40%, een hoger gehalte abv (alcohol by volume) wordt in de UK niet geïmporteerd.

        Er is dus nog hoop.

L.H. Wiener