Abou Jahjah schreef gisteren een stuk voor NRC Handelsblad over zijn optreden bij Zomergasten. Daarbij stond een cartoon van Ruben L. Oppenheimer, waarin Jahjah als wolf was afgebeeld, zich verschuilend onder het masker van een biggetje. Abou Jahjah vond de cartoon smakeloos, NRC Handelsblad haalde de tekening weg. Ook Abdelkader Benali had kritiek op de tekening. Aangezien hij jurylid van de Inktspotprijs is werd hij vanmiddag uit de jury gezet omdat de tekenaar een van de deelnemers is.

Wat kanttekeningen:

1 Over de vraag of de tekening smaakvol is, kun je twisten. Oppenheimer sluit zich blijkbaar aan bij de critici van Abou Jahjah, die in de activist een wolf in schaapskleren zien. De tekening, met Disneyfiguren, maakt van het schaap een varken, wellicht extra beledigend voor moslims. Bij de wolf, Abou Jahjah, loopt het bloed over het gezicht. Het dode varkentje blaast op een fluit refererend aan ‘Who’s afraid of the big bad wolf‘.

Als de tekening gewoon los in de krant zou staan, dan zou het een kritische tekening zijn. Als de krant die zou weghalen, dan zou het censuur zijn. Als illustratie bij het artikel klopt er iets niet: de schrijver krijgt – of je het nu met hem eens bent of niet – een schop na. De redactie had beter moeten opletten, vooraf. Na protesten achteraf hebben ze de prent verwijderd. Dat lijkt verdomd veel op censuur en die schijn kun je niet meer wegpoetsen.

2 Bij literaire prijzen zitten vaak critici die zich positief of negatief hebben uitgelaten over de genomineerde romans. Waarom kan dat wel en is je functie bij een prijs over spotprenten anders? Juist het feit dat je over een spotprent kunt discussiëren geeft de kracht van de prent aan. Op de website Joop zegt Benali:

In dit geval moet zo’n jury natuurlijk de schijn van onpartijdigheid hebben, die objectiviteit waar we jury’s zo om roemen, en die heb ik natuurlijk niet meer nadat ik me stevig had uitgelaten over een naar later bleek deelnemende cartoonist.

Juist bij een jury van spotprenten moet je niet objectief zijn. Het is geen esthetische prijs voor de mooiste tekening. Benali is volstrekt ten onrecht uit de jury gezet.

3 In zijn tweet over de tekening gebruikte Benali een Godwin. ‘Die cartoonist zou in de Nazi-tijd zich werkelijk hebben uitgeleefd.’ Waarschijnlijk een parallel trekkend met de manier waarop in die tijd Joden werden afgebeeld. Niet handig, want daarmee maak je de impact van de tekening wel heel erg groot. Spotprenttekenaars maken gebruik van karikaturen. De karikatuur zou hier zijn: activistische moslim (al noemt Abou Jahjah zichzelf agnost) heeft eigenlijk bloed aan zijn handen, terwijl hij met een vriendelijk gezicht de wereld tegemoet treedt. Er zit een moordenaar onder dat masker. Toch beeldt Oppenheimer geen hele groep af, maar één persoon die hij blijkbaar niet vertrouwt. Ook al ben je het niet met hem eens, dat mag. Dat zou zelfs ieder jurylid behoren te verdedigen.

4 Abou Jahjah heeft ooit een tekening gepubliceerd waarop Anne Frank te zien is in bed met Hitler (om de hypocrisie van het Westen te benadrukken, na de rellen rond de Mohammed-cartoon). Is hij de aangewezen persoon om te protesteren tegen een spotprent over zichzelf? Als hij voor de vrijheid is dat iedereen mag tekenen wat hij wil, dan zou het van grootsheid getuigen als hij gisteren stil was gebleven.