Maus

Op de Frankfurter Buchmesse vonden tussen de duizenden stands van uitgeverijen tientallen interviews plaats. Omdat Nederland en Vlaanderen dit jaar de eregasten waren, kon het zijn dat je een Nederlandse schrijver bij de ARD zag, terwijl twee hallen verderop een andere auteur in de stand van Die Zeit geïnterviewd werd en in ons eigen erengastpaviljoen twee Vlamingen aan de tand werden gevoeld. Het was eenvoudigweg niet te belopen dit jaar.

Als Nederlands je instrument is dan valt het niet mee om opeens te schitteren in een andere taal. Er waren schrijvers die op het Engels terugvielen: Joost de Vries en Tom Lanoye bijvoorbeeld, waardoor de gesprekken eindeloos duurden omdat de presentatoren eerst alle antwoorden naar het Duits terugvertaalden. Maar geen reden tot klagen: een taalvirtuoos als Lanoye zou in het Frans natuurlijk wel goed uit zijn woorden komen, terwijl de meeste Nederlanders niet eens een pain du stok kunnen bestellen. Ik kom uit een tijd dat de Duitse zenders pal achter de twee Nederlandse zenders zaten. Je leerde spelenderwijs Duits dankzij Die Sendung mit der Maus.

Frankfurter Buchmesse 2016

De sympathieke Ernest van der Kwast schmierde zich met humor en flair door de gesprekken in een soort Nederduits met een harde g. Hij kon wel goed Zuid-Tirols, zei hij, maar daar schrok de presentatrice voor terug. Ook Connie Palmen wist, met een iets betere beheersing van de taal, het Duitse publiek voor zich in te nemen. Toen zij op Das Blaue Sofa (het meest prestigieuze programma) zat en het net over haar eigen heftige relaties had, donderde uit het niets Du sagst es van tafel. Palmen keek theatraal naar boven en de zaal was verkocht. Soms heb je geen woorden nodig om je publiek te bereiken. Arnon Grunberg heb ik drie keer gezien. De derde keer nam hij, perfect formulerend, zelfs de rol van interviewer over omdat hij meer wist van een boek van een collega-schrijver dan de presentator. Heimelijk was ik wel een beetje trots op onze schrijvers. Je hoopt toch dat ze zich een beetje staande weten te houden in den vreemde. En, het moet gezegd: dat deden ze.

Coen Peppelenbos

Deze column stond eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 29 oktober 2016.