En aan het eind een familiediner

Op het omslag van Het nest staat dan wel de aanprijzing dat de debuutroman van Cynthia D’Aprix Sweeney een ‘New York Times Bestseller’ is, op de binnenflap geven wervende quotes van ELLE en Entertainment Weekly andere signalen af. In hoeverre is Het nest dan te beschouwen als literatuur? Neigt D’Aprix Sweeneys debuutroman te veel naar chicklit? Het omslag met een lay-out die sterk aan de truttigheid van Pip Studio doet denken, geeft ook al niet veel vertrouwen. In New York spotte ik de roman vooral in keurige, stijlvolle boekwinkels met op de achtergrond licht-klassieke muziek. Zeg dan maar eens dat je Het nest onbevooroordeeld leest.

het-nest-sweeneyEn toch las ik Het nest aanvankelijk met veel plezier, zeker omdat D’Aprix Sweeney een geestige toets heeft. Het uitgangspunt van de roman is best aardig en biedt voldoende aanknopingspunten voor een lekkere zedenschets. Want het moderne leven in Manhattan, New York valt niet mee, dat ervaart ook de familie Plumb bij wie het tij even tegen zit. Leo Plumb, de oudste van de broers en zussen, was ooit een succesvolle entrepreneur, maar is privé gewoon een lul. Altijd al geweest, al dringt dat nu pas door tot broer Jack en de zussen Beatrice en Melody. Leo Plumb veroorzaakt een auto-ongeluk terwijl hij door een jonge serveerster wordt afgetrokken. Het meisje, ‘Matilda (negentien, aankomend zangeres, bedeesd serveerster)’, raakt voor altijd gehandicapt – en Leo komt natuurlijk met de schrik vrij, behalve dan dat hij een echtscheiding aan zijn broek krijgt en verplicht een ontwenningskliniek in moet.

Dat akkefietje heeft moeders betaald, maar wel van het familiekapitaal – ‘het nest’ – dat het aankomende voorjaar tot uitkering zou komen, maar nu in oktober, terwijl de vroege sneeuw door de straten van Manhattan en Brooklyn jaagt – ‘snowtober’ -, opgesoupeerd is door Leo en zijn strapatsen. Er is een familieberaad belegd in de Oyster Bar in Grand Central Station waarin de vraag centraal staat: hoe gaat Leo dat terugbetalen?

Zijn broers en zussen hebben daar wel een idee over, kunnen dat geld trouwens goed gebruiken want ieder kampt met een chronisch geldtekort. Jack heeft een antiekwinkel, maar die loopt niet lekker. Stiekem, buiten medeweten van zijn echtgenoot Walker, heeft hij een hypotheek op hun zomerhuisje genomen. Melody is ook naarstig op zoek naar financiële middelen om haar dochters, een tweeling van 16 jaar, te kunnen laten studeren op een prestigieus college. Beatrice is in vergelijking met haar broer en zuster tamelijk onbekommerd, al worstelt ze als schrijfster wel met een writer’s block. Zij vindt emplooi bij Paul Underwood, uitgever van het literaire tijdschrift Paper Fibres, dat hij vestigde in het, in vergelijking met Manhattan, nog niet zo hippe Brooklyn:

Goedkeurend had hij opgemerkt dat er geen peperdure kledingwinkels waren of veel te dure coffeeshops en restaurants met afgebikte bakstenen muren en echte ovens. Zowat een kwart van de gebouwen huisvestte garages of winkels die huishoudelijke artikelen verkochten of repareerden.

Lekker hautain en venijnig. D’Aprix Sweeney bezit zeker de gave om in wat losse schetsen het elitaire, beter-dan-de-rest New York-sfeertje neer te zetten, maar ik mis in Het nest wel een maatschappijkritisch bewustzijn. Geen woord over de economische crisis, over het schrijnende verschil tussen arm en rijk – hetgeen in het bijzonder in New York absoluut voelbaar is. Enfin, terug naar de familie Plumb. Het moge duidelijk zijn, de altijd al escapistische Leo, trekt ook nu weer aan zijn stutten. Op het moment suprême – tijdens een verwachtingsvol familie-etentje – kom hij definitief niet opdagen. Exit Leo. Maar dit sterkt de rest van de Plumbs wel in hun familieband, al is vreemd genoeg een bronzen afgietsel van Rodins De Kus, dat beschadigd en al de instorting van de Twin Towers heeft overleefd, de katalysator die de Plumb-familie herenigt. Het nest is aangenaam leesvoer; een New York-roman zonder noemenswaardige pretenties. Chicklit is het niet, maar wat het wel is zou ik niet durven zeggen. Literatuur-light dan maar.

Wiebren Rijkeboer

Cynthia D’Aprix Sweeney – Het nest. Vertaald door Els van Son. Ambo | Anthos, Amsterdam. 398 blz. € 19,99.