De Kleine is een mysterie

Hoewel de naam ‘Isol’ (nog) niet in het collectieve literaire geheugen gegrift staat, viel de Argentijnse illustratrice al internationale erkenning te beurt: in 2013 won ze de prestigieuze ‘Astrid Lindgren Memorial Award’ voor haar hele oeuvre. Ondertussen verschenen bij uitgeverij De Harmonie vier titels in het Nederlands, waarvan De Kleine het meest recente verhaal is.

de-kleine-isolHet routineuze bestaan van een doorsnee-gezin wordt grondig door elkaar geschud als ‘De Kleine’ letterlijk uit de lucht komt vallen:

De Kleine arriveert

bloot en luidkeels

schreeuwend,

zodat iedereen weet

dat hij er is.

Het roept meteen belangrijke vragen op naar de herkomst van het kleine wezentje. Het siert Isol dat ze dergelijke kwesties wel aanstipt, maar geen sluitende interpretaties biedt, zodat jongere kinderen volop de kans krijgen om hun fantasie in te zetten. In wat volgt verkent de (voor)lezer samen met Isol de verschillende stadia van ontwikkeling; vanaf de geboorte over de dagelijkse bezigheden en het verkennen van zintuigen tot interactie met de hem omringende wereld. Het kind geldt daarbij als kostbaar geschenk, maar ook als eerder toevallige gast; een dualiteit die vooral in de tekst wordt uitgediept. Opgroeien blijkt een ambitieus proces, dat Isol met de nodige dosis humor beschrijft. Zo vergelijkt ze het jonge kind met een machine, voorzien van de meest elementaire onderdelen, zoals een sirene, ‘om te laten merken dat hij iets nodig heeft’. Als onderschrift bij een zogende baby aan de borst lezen we: ‘Hij drinkt melk, bij voorkeur de melk die de vrouw des huizes heeft klaargemaakt.’ Wanneer de Kleine moet braken, reageert Isol gevat: ‘[S]oms raakt hij verstopt door het eten en dan doet De Kleine het nog eens achterstevoren over.’

Niet elk beeld is verrassend of vernieuwend; het vergelijken van ogen met ‘bovenraampjes’ en ‘oogleden’ met de bijhorende ‘gordijntjes’ komt ook ter sprake bij Rilke (cfr. ‘Der Panther’) en wordt daar functioneler ingezet. Daartegenover staat een unieke beeldtaal, waaraan Isol duidelijk blijft schaven en polijsten. Opvallend is het sober kleurenpallet, bestaande uit warme tinten lichtbruin en oranje, die feilloos de geborgenheid symboliseren die de Kleine(n) te beurt valt. Isol bedient zich van priegelige figuurtjes, slechts opgebouwd uit losse lijntjes en zwierige krullen. Het verleent de prenten iets fragiels, hoewel de personages an sich krachtig en zelfbewust overkomen. De Kleine en z’n medemensen worden herleid tot hun contouren, al voegt Isol wel emoties en expressie toe. Ook de visuele uitwerking valt op door een speelsheid en lichtheid van toon. Het zijn dynamische prenten, vol beweging, die genegenheid, warmte en bescherming in de unieke ouder-kindrelatie weerspiegelen.

De Kleine is zo’n boek dat verrast in z’n eenvoud; van de korte, bondige tekst tot de zwierige illustraties, zowel fragiel als zelfbewust. Ze verraden onmiskenbaar de eigen signatuur van de Argentijnse illustratrice Isol. Alleszins de moeite van het ontdekken waard én tevens een bijzonder fijn cadeauboekje over gezinsuitbreiding.

Jürgen Peeters

Isol – De Kleine. Vertaald door Agnes Brunt. De Harmonie, Amsterdam. 56 blz. € 16.50.