12/12/2016

Gisteren was het zover: de jaarlijkse Beurs van Bijzondere Uitgevers in Paradiso te Amsterdam. Een waar paradijs voor boekenliefhebbers. Tzum was er natuurlijk bij en wilde de bijzondere uitgevers weleens zélf portretteren, altijd maar die boeken. Sommige uitgevers wensten niet op de foto te gaan en wezen tóch op de boeken. Dat had diverse redenen vermoedden we: ijdelheid uiteraard, het ontbreken van ijdelheid, het stimuleren c.q. niet negatief beïnvloeden van de verkoop door bijvoorbeeld bloeddoorlopen ogen, en sommige uitgevers gaven aan te worden gezocht. Wij dwongen hen niet om op de foto te gaan, wij waren geen therapeuten, uitzonderingen daargelaten, en als het om de criminele uitgevers (o.a. Jan de Jong) ging; wij vroegen niet door, wij waren geen rechercheurs, maar razende reporters, mét identieke jassen. Zo razend dat we, ook door de beperkte ruimte – dat verhoogt de charme zegt men dan – bijna het halve fonds van één uitgever van de tafel veegden; geen idee meer waar het was, we raasden maar snel door. Ook katapuldeerde één van ons het notitieboekje op een stapel zorgvuldig uitgestalde boeken. Ja, dat was bij Huis Clos, door de schuldige reporter van Tzum vervolgens uitgesproken op zijn Nederlands, terwijl het op zijn Frans moet. Er waren vele excuses, maar het kwam niet meer goed. Over uitspraak gesproken: over de uitspraak van Tzum bestond bij de uitgevers ook enige verwarring (‘Tzoem’ of ‘Tzum’, dus zoals in ‘Hummer’). Over Tzum gesproken, de eerste uitgever die we spraken, vermoedelijk de oudste uitgever van de beurs, Saint-Jacques Editions, werd geflankeerd door een tot op heden ongeïdentificeerde man die beweerde dat Tzum de prijs voor de lelijkste zin uitloofde. Dat was ironisch bedoeld, de persoon in kwestie vond het altijd lelijke zinnen. De uitgever was echter niet bekend met de prijs en dacht écht dat het om de lelijkste zin ging. (‘Dat is nog best moeilijk hè?’) Over de Tzum-prijs gesproken: bij de Statenhofpers wist men te memoreren dat A.F.Th. een grap had uitgehaald met Tonio, die toen uiteraard nog leefde. Toen Tonio hem vroeg naar de beker van de Tzum-prijs vertelde vader Van der Heijden dat het voor een literaire prijs was en dat hij het prijzengeld zou krijgen. Van het prijzengeld kun je zoals bekend hoogstens een kop koffie halen, zelf gezet. Met wie het ook niet meer goedkwam: Guus Bauer, van wie we het literaire programma in de kelder hadden gemist – het was fantastisch geweest – maar we hadden een missie zoals uit dit haastig geschreven stuk mag blijken. Wat wél gelukkig goed kwam, was het akkefietje rond Uitgeverij De Meulder, die zich toelegt op het uitgeven van Paulus de Boskabouter-boeken, en die we in al onze onschuld hadden benadeeld. Bij Serena Libri waanden we ons even in Italië, bij Vleugels in Frankrijk, en bij Leesmagazijn in Rusland, we kregen wodka (met appel) aangeboden en werden vervolgens verhoord. De uitgevers waren doorgaans vrolijk, maar waar we geen melancholie verwachtten troffen we het aan. Dames en heren, de melancholie in eigen persoon: Frederik van der Kamp van De God van Nederland. We wilden langer blijven kletsen en het hele fonds opkopen bij Eddy Esman van Ekstreem, net terug uit Polen, hopelijk niet om te kunnen transformeren van uitgever in bouwvakker, maar we moesten door. In Piet Schreuders van o.a. De Poezenkrant zou de niets vermoedende bezoeker van de beurs een boekhouder hebben gezien, met de rekenmachine voor zich, wij zagen een boeddhameester. Tot ons geluk troffen we echtparen aan die uitgeverijen bestierden. Het geheim van een goed huwelijk: begin een uitgeverij, in het ergste geval een zorgenkind van wie je ondanks alles blijft houden. Uitgeverij de Klaproos – de echtgenote was lange tijd de hort op en toen ze er was sloegen we toe, met de fotocamera – had een uitgave met een negentiende eeuwse kous in de aanbieding (‘Die vind je niet meer’). Over de negentiende eeuw gesproken, bij De Korenmaat kochten we in alle haast ‘Kerkhofklanken’, een bundel kerkhofgedichten gedrukt op negentiende eeuws papier. Bij De Carbolineum Pers waren we trouwens door het stof gegaan omdat het lidwoord bij had ontbroken in het eerder gepubliceerde overzicht. Toen we later op de plattegrond wederom een ontbrekend lidwoord zagen, hebben we het gezwind aangevuld. Bij uitgeverij Parrèsia hadden we bijna de drie dames in plaats van de boeken meegenomen – er waren meer van dat soort uitgeverijen – maar we hadden geen tijd. Bij Uitgeverij Voetnoot lag tot onze verrassing een mooi pakketje klaar met daarin een recensie-exemplaar van een roman van de gebroeders De Goncourt. Aangevraagd door Tzum in het voorjaar van 2014 en, wellicht door omstandigheden, zo gaat dat ook weleens bij niet-bijzondere uitgevers, nu pas verschenen. Ontroerend bijna dat ze aan ons hadden gedacht; uitgeven is liefdewerk, dat wisten we al, maar het bleek maar weer. Vanwege het razen – we hadden zelfs geen oog meer voor de prachtige boeken – zijn we helaas niet meer langsgeweest bij Douane, Hemart, Els ter Horst, Sherpa en Tortuca. Ter compensatie zullen we vele boeken bij hen bestellen. Voor anderen die ook zin hebben gekregen om te bestellen, zie hier de lijst. Primeur: Wieneke ’t Hoen van Bas Lubberhuizen blijkt een pseudoniem van Arnon Grunberg. Hoogtepunten, er waren er vele, maar hierbij een selectie: Coppens & Frenks op het balkon, die eigenlijk niet meer bestaan, maar wat restanten te koop aanboden en die toch met een boek schijnen te komen in de vertaling van Mirjam de Veth, helaas net niet klaar voor de beurs. Een fantoomuitgave? Achteraf meenden we geesten gezien te hebben, daarom mochten we hen ook niet fotograferen wellicht. De Gouden Reaal, uitgeefster van het werk van Louis Th. Lehmann, was op ons aan het wachten als waren we haar kleinzoons. En, uiteraard niet in de laatste plaats, Pjotr van uitgeverij Pantofle. We hebben niet gevraagd of hij nog vrijgezel is, maar wat maakt dát in godsnaam uit? Kortom: de beurs duurde veel te kort voor al het moois.