Een achttienjarig ‘knulletje’ dat de wereld verandert

Het lijvige De Franse bruiloft start met het verhaal van de achttienjarige Krim. Hij is, samen met zijn familie, bij de bruiloft van zijn neef Slim. Frankrijk staat aan de vooravond van de belangrijkste verkiezingen ooit. De zittende president Sarkozy strijdt voor het eerst in de geschiedenis tegen een Algerijnse kandidaat: Chaouch. Terwijl het plechtige moment van de trouwerij steeds dichterbij komt, neemt de druk op Krim toe. Hij lijkt met heel andere dingen bezig dan met de bruiloft van zijn neef.

Sabri Louatah geeft de lezer in het begin van het verhaal weinig houvast. Middels een auctoriale verteller belicht hij de chaotische bruiloft van Slim en zijn toekomstige vrouw van alle kanten en overlaadt hij de lezer met talloze personages en een hele rits gebeurtenissen. De hoofdzaak van het verhaal lijkt zich te vinden binnen het perspectief van Krim, maar wordt niet hard gemaakt. Louatah laat de lezer ook regelmatig meekijken met alle andere hoofd- en bijpersonen en wisselt continu van toneelveld. Een echte focus ontbreekt. De stamboom aan het begin van het verhaal biedt enige houvast, maar onvoldoende om direct grip op het verhaal te krijgen; de complexe familiestructuur gooit roet in het eten.

Tevens laat Louatah beschrijvingen over de achtergrond van de personages achterwege. De lezer wordt in het verhaal geplaatst en wordt geacht mee te leven, zonder enige vorm van achtergrondkennis. Je raakt als lezer verdwaald. Je bent daadwerkelijk gast op een bizarre bruiloft waar de gemoederen hoog oplopen, je luistert mee met gesprekken, zonder écht te weten waar het over gaat.

In eerste instantie lijkt die bruiloft de kern van het verhaal. Al snel blijkt echter dat de personages en hun eigen levens en verhalen het verhaal creëren waar het daadwerkelijk om draait. Dat maakt De Franse bruiloft al snel tot een aantrekkelijk geheel, ondanks de complexe vertelstructuur. De onvoorspelbare, ietwat criminele Krim is een bron van spanning voor de lezer en de toenemende discussies omtrent de verkiezingen wekken argwaan. De bom zal barsten, de vraag is echter wanneer. Samen met Krim reis je af naar Parijs, waar je getuige bent van een drama: Krim schiet, in opdracht van zijn neef Nazir, op de presidentskandidaat Chaouch. Hij wordt opgepakt en zal het vrijheidslicht, als terrorist, lange tijd niet meer zien.

Waar de focus in het eerste deel van het boek af en toe ontbreekt en de lezer regelmatig ronddwaalt, verbetert dit in het tweede deel sterk. Louatah concentreert zich meer op het verhaal van Krim en het verhaal van de Franse recherche en legt beetje voor beetje, in een uitzonderlijk traag tempo, de gebreken binnen het terreuranalysesysteem van de Fransen bloot. Terwijl Krim in de gevangenis het ene na het andere verhoor ondergaat, en geconfronteerd wordt met zijn wellicht niet zo geplande daden, wordt ook zijn familie opgepakt. Tegelijkertijd start een klopjacht op Nazir, de man die al langer in beeld was bij de Franse inlichtingendienst. Daarnaast lijkt ook de politiek in beeld te komen. Stilletjes, maar indringend maakt Louatah de actualiteit bespreekbaar: terrorisme, geloofsverschillen en strijd. Hij gebruikt de rellen in 2005 in Frankrijk als basis en borduurt daarop voort. De Franse geschiedenis dient als basis voor de toekomst die niet geheel ondenkbaar is.

Tegen het einde verliest De Franse bruiloft de geslaagde gedetailleerdheid en zorgvuldigheid die het lange tijd had. Louatah versnelt, gebruikt een aantal onbegrijpelijke wendingen in het verhaal en rondt zijn tot dan toe intrigerende verhaal ietwat abrupt af. Hij laat de lezer verward en een tikkeltje verbaasd achter.

Marloes Otten

Sabri Louatah – De Franse bruiloft. Vertaald door Marga Blankestijn. Luitingh-Sijthoff, Amsterdam. 636 blz. € 24,99.