Biografenstrijd

Er woedt een kleine discussie in letterenland die je alleen maar kunt volgen als je NRC Handelsblad leest. De steen des aanstoots is Het litteken van de dood, de biografie van Onno Blom over Jan Wolkers. Vorige maand promoveerde Blom op deze biografie aan de universiteit van Leiden. Daarna kwam NRC Handelsblad met het bericht dat de eerste leescommissie de biografie in het voorjaar had afgekeurd omdat deze niet wetenschappelijk genoeg was. Herschrijven zou nog zeker een jaar duren. Wat gebeurde? Er werd een nieuwe commissie ingesteld en die keurde de nieuwe versie van de biografie wel goed. De academici uit de eerste commissie voelen zich nu een beetje geschoffeerd en het oordeel van de tweede commissie wordt een beetje in twijfel getrokken.

Interessant is om te weten waarom de biografie precies werd afgekeurd, want dat bleef onduidelijk. Ilja Leonard Pfeijffer (vriend van Onno Blom) trok flink van leer in zijn column met de titel ‘Moderne letterkundigen zijn volkomen de weg kwijt’ en verdedigde de biografie door vooral de semi-wetenschappelijkheid van het vak Nederlands aan te vallen. De dag erna beschreef Marita Mathijsen, die in de eerste commissie zat, acht punten waaraan een wetenschappelijke biografie moest voldoen. Zonder Blom direct te attaqueren wekte ze de suggestie dat de nieuwe versie van de biografie nog steeds niet voldeed aan die eisen. Afgelopen maandag reageerde promotor Willem Otterspeer daar weer boos op. Hij had het over het ‘fatwa-achtige karakter’ van de afvinklijst van Mathijsen, terwijl er meer soorten wetenschappelijke biografieën mogelijk zijn, niet alleen biografieën die voldoen aan de Amsterdamse afvinklijst. ‘Er is maar één kaas: dat is de Amsterdamse en die herken je door acht puntjes af te vinken.’ Er speelt blijkbaar ook nog een strijd tussen de Leidse en Amsterdamse academie. Je hoopt op een wijze stem van buiten, want iedereen die tot nu toe aan de discussie meedoet heeft een belang in het steekspel.

Het is intrigerend dat de Volkskrant, waar Onno Blom onlangs werd aangekondigd als nieuwe literatuurmedewerker, stil blijft. Ik vroeg ombudsman Jean-Pierre Geelen of die discussie daar niet gevoerd mocht worden. Hij antwoordde:


Volgens mij zit daar juist het nieuws. Het komt niet vaak voor dat academici rollebollend over straat gaan. En wie heeft er belang bij dat Onno Blom en in zijn kielzog Willem Otterspeer zwart gemaakt wordt?

Coen Peppelenbos

Deze column verscheen eerder in een kortere versie in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 25 november 2017.