Genegenheid, vijandigheid en nostalgie

De Amerikaanse Kathy Hepinstall is schrijfster, reclamemaakster en regisseur. Ze schreef zeven romans, waarvan recentelijk Het boek van Polly in vertaling verscheen.

Hoofdpersoon Polly is de moeder van Willow, die ze in 1992 kreeg toen ze al achter in de vijftig was. De conceptie was het gevolg van de laatste vrijpartij met de Captain, een zeeman die kort daarna overleed. Willow groeit dus op met haar moeder, omdat haar veel oudere (drinke)broer Shel en de bekeerdriftige zus Lisa het huis al hebben verlaten.

Een ongewoon gezinnetje dus, met aan het hoofd een ongewone vrouw, die als caissière bij Walgreens werkt. Afkomstig uit Louisiana en woonachtig in Texas is ze scherp van tong, tegendraads, betweterig en grof. Ze houdt er als fanatiek tuinierster beroerde relaties met haar buren op na, steekt de ene sigaret aan met de andere en is niet vies van een margarita méér. Het laat zich dus raden wat Polly ook is: een warmbloedig mens met een hart van goud. Als de oudste zoon Shel na zijn vechtscheiding weer bij zijn moeder en zusje intrekt en door zijn drankprobleem steeds gevaarlijker voor zijn omgeving wordt, kan Polly maar één ding doen om Willow te beschermen: hem verjagen door de klusboot van zijn vader (de Captain) in brand te steken.

Toch is er iets aan haar wat voor Willow verborgen blijft, een geheim uit haar geboorteplaats Bethel. Het betreft een geliefde en een dominee, met een fatale afloop. De naïeve Willow wil dit geheim ontrafelen, mede ingegeven door het besef dat ze haar moeder vroeg zal verliezen. Daartoe snuffelt ze in schoenendozen vol brieven, die de alwetende Polly meteen verbrandt. Willow weet echter uit de overgebleven snippertjes een telefoonnummer boven water te krijgen en contact te leggen met een dominee, die ook healer blijkt te zijn. Als Polly later inderdaad ziek wordt – ze krijgt herhaaldelijk bezoek van ‘het Beest’ – wordt ze gepusht een bezoek te brengen aan deze man, waarmee een bijzondere laatste reis wordt ingezet.

Het boek van Polly is een humoristisch geschreven en spannend boek over een bijzonder gezinnetje.
We bevinden ons in de zuidelijke staten; de gesprekken tussen de mensen zijn bijna hoorbaar. Er zijn heerlijke scènes met allerlei merkwaardige types, met Polly als onbetwist middelpunt. Dit is het kleine Amerika, waar de levens niet meteen meeslepend zijn en het ook een beetje overleven is. Letterlijk en figuurlijk:

Ze doopte het watje in het ontsmettingsmiddel en legde het op de wond. De kreet van mijn broer weerklonk en ging over in een gesnuif dat zou kunnen doorgaan voor een lach.
‘The Oakwood in Marina del Rey is de traditionele plek waar uitgerangeerde echtgenoten naartoe gaan, maar ik ben terug in Texas, bij Polly.’
‘Nou, dit is de beste plek voor je,’ reageerde Polly. ‘Want je bent niet goed bij je verstand – en dat was toch al nooit je sterkste kant.’
Nu ik ze zo hoorde kibbelen signaleerde ik die karakteristieke toon die ik in de loop der jaren eerder tussen moeder en zoon had waargenomen. Genegenheid, vijandigheid, nostalgie.
‘Ga je een baan zoeken?’ vroeg Polly.
(pag. 93-94)

De spanning betreft Willow, uit wier perspectief het verhaal wordt verteld. Haar confrontatie met de taaie werkelijkheid is geloofwaardig. Ze verlangt naar een vader (Shel), rommelt met de buurjongen en ziet door de huiselijke sores haar schoolprestaties achteruit gaan. Willow is door het noodlot gedreven, waarbij ze uit lijfsbehoud vindingrijk wordt en de streken van haar moeder moeiteloos kopieert.

Eigenlijk klopt alles aan het boek – moeder-dochterrelatie, coming of age, opgroeien, verliezen – totdat Hepinstall in de laatste vijftig pagina’s meent het verhaal te moeten afronden, waardoor we plotseling in een driest avontuur op een rivier worden gestort. De eindjes worden aan elkaar geknoopt tot een onwaarschijnlijk happy end.

Waarom toch? Ik had graag geschreven dat Willow diep gaat en uiteindelijk boven komt en dat het kleinsteedse Amerika in dit boek zo bijzonder wordt geportretteerd, nu moet ik eindigen met de dooddoener ‘leest lekker weg’.

Jaap Krol

Kathy Hepinstall – Het boek van Polly. Uit het Engels vertaald door Ireen Niessen. Prometheus, Amsterdam. 318 blz, € 19,99