Over de liefde en de natuur

Wat doe je met een plek waar je van houdt maar die te wild en te onherbergzaam is om te wonen? Waar de korte zomers veel geluk brengen, maar waar de winters zelfs de hardste, taaiste mens aan het wankelen brengen? Sarah, een jonge zilversmid en de hoofdpersoon uit Noord, de debuutroman van de Vlaamse auteur Sien Volders, komt voor die keuze te staan als ze in de vroege jaren tachtig uit Vancouver naar Forty Mile vertrekt, een afgelegen goudzoekersstadje in het noorden van Canada. Ze zoekt de eenzaamheid op, wil even ontsnappen aan haar drukke bestaan in de stad. Een aanbod van een groot juweliershuis heeft het equilibrium van haar comfortabele leventje in de war geschopt. Op dit kantelpunt in haar leven – zal ze haar artistieke vrijheid kunnen behouden als haar sieraden door een commercieel bedrijf worden verkocht? – stapt ze in haar olijfgroene Dodge en rijdt de wildernis is, de alles omsluitende stilte van het noorden.

Sarah is een opvallende verschijning in het kleine stadje. Al snel trekt ze de aandacht van Jacob en Adam, twee bevriende muzikanten die in de plaatselijke kroeg de blues spelen. Ze zijn elkaars tegenpolen: Jacob is beheerst en betrouwbaar, Adam is onvoorspelbaar en wordt gekweld door innerlijke demonen die voortkomen uit zijn grenzeloze talent. Sarah, die de grenzen van haar eigen ambitie verkent, valt voor Adam. Hun liefde wordt zwijgend gadegeslagen door Mary, een oudere vrouw die het postkantoor en de dorpswinkel uitbaat en de spil vormt van de kleine gemeenschap. Ze kent beide mannen goed. In Sarah herkent ze zichzelf, als jonge vrouw, bungelend tussen de liefde van twee mannen en haar eigen ongetemde talent als schilder. Sarah trekt bij haar in, en in de jaren die volgen zal ze telkens als ze in Forty Mile is bij Mary overnachten. Ze is een veilige haven in een grillig landschap.

Het is een klassiek thema – de mens op zoek naar vrijheid – dat in Volders’ verhaal een deel van zijn oorspronkelijkheid terug krijgt. De roman gaat over de aard van ambitie, de rol die dit speelt in een mensenleven en de dunne lijn tussen artistieke vrijheid en succes. Wat is belangrijk in een carrière, en hoe vaar je je eigen koers? Het zijn dit soort vragen die Sarah naar het noorden leiden, en de mensen die ze daar ontmoet geven haar ieder een deel van het antwoord. Maar waar deze mensen onlosmakelijk verbonden zijn met de plek waar ze wonen, is Sarah juist losgeweekt van alle zekerheden en waadt onverschrokken door het wilde landschap, op zoek naar zichzelf. Omdat het vertelperspectief wisselt – met Sarah als middelpunt – zie je hoe verlangens en dromen de personages uiteendrijven en hoe misverstanden ontstaan.

Het is ook een roman over de liefde. Over de meeslepende grootsheid van een nieuwe liefde. Net als de natuur, die door Volders prachtig wordt beschreven – ‘De lente begint zich hier nog maar net een weg door de sneeuw te smelten. De toendra ligt er als een grillig dambord van witte sneeuwvlakken en bruin gras bij’ – is de liefde, in ieder geval Adams liefde, ontembaar en dus niet in een kooi – of een huis – te stoppen. Adams wilde talent past niet in de stad, en dus wordt Sarah gedwongen om afwegingen te maken die verder gaan dan het onmiddellijke stillen van haar romantische verlangens.

Net als de wilde natuur van Noord-Canada is de liefde permanent buiten bereik: een plek waar je prachtige zomers kunt doorbrengen, maar waar je je niet kunt vestigen. Volders lijkt ons te willen zeggen dat onze levens raakvlakken hebben, waar soms prachtig vuurwerk uit kan ontstaan, maar dat we ze nooit helemaal zullen kunnen delen.

Noord is een modern sprookje, in glasheldere taal. Moderne sprookjes hoeven geen happy ending te hebben. Wel laten ze kleine sporen achter in je ziel. En dat doet Noord ook – op een adembenemende manier.

Ilse Josepha Lazaroms

Sien Volders – Noord. Amsterdam, Hollands Diep. 256 blz. € 19,99.