Nee de liefde is niet dood

Robert Desnos (1900-1945) schreef zeven gedichten voor zijn onbereikbare liefde, Yvonne George, een feministische zangeres en actrice, verschenen in 1927 onder de titel À la mysterieuse, vertaald door Jan Mysjkin en liefdevol uitgegeven door Uitgeverij De Klaproos (inclusief zwarte handschoenen), die overigens in handen is van een echtpaar – ik houd van echtparen, maar vooral van echtparen die een uitgeverij bestieren. À la mysterieuse lijkt me ideaal om cadeau te doen aan onbereikbare liefdes, maar ook aan liefdes die bereikbaar lijken, want ook dan is de onbereikbaarheid bezingen wel zo romantisch, opdat de geliefde denkt: wat aardig, kennelijk ben ik onbereikbaar, dus ik weet me geliefd. Of: is dit wel voor mij bedoeld? Maar ik ben toch niet onbereikbaar? Wie is hier de onbereikbare? De menselijke liefde bloeit bij onzekerheid en afstand, wat haar zo tragisch maakt. Een ooggetuige in Theresienstadt meldde dat Desnos op een dag in een vrachtwagen zat die alle inzittenden naar de gaskamers zou brengen. Bij aankomst is er doodse stilte. Desnos begint de hand van iemand te lezen en voorspelt hem een lang leven met drie kinderen. Daarop leest hij de hand van een andere gevangene, en Desnos voorspelt hem hetzelfde: een lang leven en vele kinderen. Ieders handen leest hij en telkens weer dezelfde voorspelling. De kampbewaarders laten vervolgens de hele groep weer in de vrachtwagen terugkeren naar de barakken. Desnos stierf in het kamp, vlak nadat het bevrijd was. De gedichten die hij er heeft geschreven, zijn verloren gegaan. Dat wat betreft die andere liefde, die nooit gedood kan worden. Een kort fragment uit het gedicht ‘Nee de liefde is niet dood’, Aan jou, die geheim bent:

Een dag op de oceaan tussen Amerika en Europa
…
Op een regendag,
Bij het ochtendkrieken voor je slapen gaat,
Zeg dan tot jezelf, ik gelast het je huisgeest, dat ik de enige was
die almaar meer van je hield en dat het jammer is dat je het niet
hebt geweten.

Robert Desnos – À la mysterieuse/Aan jou, die geheim bent. Vertaald uit het Frans door Jan Mysjkin. De Klaproos / Le Coquelicot, Breda. 40 exemplaren. € 150.

(Afbeelding: Wikimedia commons)