Reed ’s morgens naar Podolsk

Verbijstering is misschien te sterk uitgedrukt maar verbazing zeker te zwak. Ik las de gedichten van Dmitri Danilov. Waren het eigenlijk wel gedichten, vroeg ik me af. Nog nooit eerder had ik zoiets gelezen. Buitensporig lange opsommingen en oeverloze uitweidingen leken het over, ja over wat? Eigenlijk over alles. Immers: niks is belangrijk of alles is belangrijk, en dat alles staat dan gezusterlijk (of gebroederlijk) naast elkaar. Dat is de bij tijd en wijle gek genoeg ook de ontroerende focus van deze gedichten, bijvoorbeeld in het gedicht ‘Een jaar’ waar het gaat om het herdenken van Tolik, een gestorven vriend: acht bladzijden lang naast elkaar geplaatste ogenschijnlijke banaliteiten: ‘[…] Hoe vaak ben ik hier niet geweest/Heb ik niet gebruik gemaakt van dit perron/Ben ik hier in de stoptrein gestapt/ en naar Podols gereden/Naar Tolik/Toen hij nog leefde/dat was in de jaren 2013-2014/ Dan nam ik de stoptrein naar Podolsk […]’ die echter hard ‘binnen komen: […] ‘Hij werd drieënveertig/En daarna in één klap – één/Heel raar/Dat is heel raar […].

Ik gaf me er maar aan over, las ze soms hardop en ontdekte zo het stuwend ritme dat erin verborgen ligt en ze voortjaagt. Alle gedichten blijken overigens ongeacht hun lengte uiterst geconstrueerd, samengebald tot een maximum aan zeggingskracht. Ingekaderd door korte tot zeer korte regels, geraffineerde plaatsing van enjambementen en hoofdletters aan het begin van een nieuwe regel, of deze nu ook het begin van een nieuwe zin is of niet (vaak niet). Ik was onder de indruk. Maar het schijnt dat er ook lezers zijn die ze saai vinden, zegt de uitgever.

Pas geschreven tussen 2014 en 2016 is Het saaie, het gewone samengesteld uit twee van Danilovs eerdere bundels maar direct uitstekend door Arie van der Ent (hiervoor heb ik een mij bekende slaviste geraadpleegd) in het Nederlands vertaald. De dichter is in Moskou geboren (1969) en getogen en verlaat maar zelden zijn stad of zijn land, hoewel er een zeer lange, wat heet, acht bladzijden, zoals hij zegt, hymne gewijd is aan de stad New York. De vergelijkende mijmering over de plattegronden van beide steden valt uiteraard uit in het voordeel van Moskou waarna hij de presentatie van een tijdschrift als volgt beschrijft:

Eigenlijk moet
De onafgebroken beschrijving hier worden onderbroken
Daarna was er de reis naar Brooklyn
Naar de oprichting van een literair tijdschrift
De ontvangende partij nodigde uit
Een luidruchtig inhoudsloos feestje
(Anders dan bij ons)
Daarna ’s nachts de reis met de metro
Terug naar Manhattan

Ik las een paar grappige titels in de inhoudsopgave, bijvoorbeeld: ‘Ode op het niet-bereiken van het Russische elftal van de 1/8 finale van het Wereldkampioenschap 2014’ met de voor ons imago tamelijk pijnlijke, geraffineerd opgebouwde regels (een fragment slechts, het gedicht duurt zes pagina’s):

[…]
Iemand wordt wereldkampioen
Brazilië waarschijnlijk
Of Duitsland
Het zou mooi zijn als het Nederland was
Het wordt wel eens tijd, na al die jaren
Hoeveel keer kun je
In de finale staan en geen
Kampioen worden
We gaan nu voor de televisie zitten
We halen verveeld ons hand over ons gezicht
En leven mee
Met Nederland
Een prachtig land
Van zee, van wind
Van prachtige steden en kerken
Van aardige mensen
Echt vreselijk aardig
En we zullen maar net doen alsof
We daadwerkelijk meeleven
We zouden liever met jullie meeleven
Maar jullie zijn me een stel
Sufferds en stakkers
Losers en lomperds
[…]

En ‘Een inwoner van Kamsjatka ging zijn drinkmaat te lijf met een krukje’. Dat is het gevolg van een vechtpartij waarbij het slachtoffer ongeveer 80 slagen met de poot van een krukje werd toegediend. Er volgde een veroordeling die zelf weer wordt opgevolgde door een twee bladzijden lange opsomming van nog 23 andere plaatsnamen waarbij een inwoner zijn drinkmaat te lijf gaat niet alleen met een krukje, maar ook met een fles, een glas, een stuk van iets, een hard voorwerp, een object van buitenaardse herkomst, en in Kaliningrad gebeurde dat door de bewoner met de handen. En nadat de zon weer op was gegaan boven het tegenoverliggende deel van het grondgebied van de RF was het onder anderen de inwoner van Kamsjatka die zijn drinkmaat nu te lijf ging met een fragmént van een krukje, omdat hij geen heel krukje kon vinden.
Melig? Lees verder zou ik zeggen.

Het is geen misdaad.
Het is geen misdaad kroniek.
Het zijn economische moeilijkheden.
En geen sociale desintegratie.
Het is een liedje.
Hé, hé.
Het is gewoon maar een liedje.
Goh, hef het aan.
Gewoon maar een liedje.

En de inwoner van Kamsjatka ging zijn drinkmaat te lijf met een
krukje.
[…]

Jane leusink

Dmitri Danilov – Het saaie, het gewone. Vertaald uit het Russisch door Arie van der Ent. Douane, 176 blz. € 19,50.