Liefde, vriendschap en verdriet

Het romandebuut uit 2011 van NRC-journalist Peter Zantingh, Een uur en achttien minuten, ging over een vriendengroep die treurt over het verlies van een van hen die zichzelf gedood heeft. Zwijgzame jongens en vooral dat zwijgen moest een diepere laag suggereren over de rouw in de week na de zelfdoding. Mensen moeten meer met elkaar praten, was de boodschap. Een sympathiek, maar literair niet zo uitdagend boek.

Na Mattias is de derde roman van Zantingh en opnieuw is de dood van iemand het centrale gegeven. Maar alle tekortkomingen die je bij de eerste roman nog kon aanwijzen zijn hier verdwenen. Lange tijd denk je dat het in dit boek opnieuw een zelfdoding betreft, maar pas gaandeweg kom je achter de achtergrond van de dood van Mattias. Wat deze roman, ondanks de zware thematiek, zo geslaagd maakt is de compositie. Negen mensen vertellen in verschillende hoofdstukken het verhaal van Mattias. Alleen zijn vriendin Amber komt twee keer aan het woord: aan het begin en aan het einde.

Door deze constructie kom je steeds meer te weten over Mattias, al besef je soms pas in een volgend hoofdstuk wat de een met het leven van de ander te maken heeft gehad. De afzonderlijke verhalen hebben de kracht van korte verhalen. Zo gaat het hoofdstuk ‘Riet en Hendrik’ over de grootouders van Mattias. Het is een verhaal over hun liefde: het romantische begin en hoe kibbelend ze nu eindigen, ruziënd over de televisie die het niet doet. Ze hebben beiden het prille geluk gezien van Mattias en Amber op de viering van hun zestigjarige huwelijksdag. ‘Dat past wel, met die twee,’ weet Riet. Na een uit de hand gelopen ruzie heeft Riet een slapeloze nacht. In die kleine conflicten over niets openbaart zich de frustratie over de dood van hun kleinzoon. Riet ziet buiten in de nacht een man en een vrouw. ‘Ze zoenen als een verliefd stel na een schoolfeest, en dan omhelzen ze elkaar als een echtpaar na de begrafenis van een kleinkind.’ In die zin staat alles over liefde en verdriet.

Na Mattias is een ketting van dit soort subtiele, psychologische verhalen waarbij Zantingh ervoor gezorgd heeft dat niet alleen familie en vrienden aan het woord komen, maar ook mensen die op een verrassende manier gelinkt zijn aan Mattias. Tezamen levert dat een prachtige roman op.

Coen Peppelenbos

Peter Zantingh – Na Mattias. Das Mag, Amsterdam. 200 blz. € 19,99.

Deze recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden  op 6 april 2018.