Na de klap

Met Kwartet, het vorige boek van Anna Enquist, was iets vreemds aan de hand. De psychologische roman over vier musici veranderde in een thriller met een sadistische overvaller met op het eind een explosie als toetje. Want de avond is het vervolg en pakt de draad van het verhaal op een paar maanden na de fatale gebeurtenis die de leden van het muzikale kwartet met een trauma heeft opgescheept.

Heleen komt het minst aan bod, zij heeft een nieuwe levensstijl opgepakt en wil liever niets meer met de overige drie te maken hebben. Hugo stort zich op internationale muziekprojecten is vooral in het buitenland bezig om jonge muzikanten te helpen. De meeste aandacht gaat naar het echtpaar Carolien en Jochem. Enquist maakt inzichtelijk hoe de twee uit elkaar gedreven worden. Eerder zijn ze hun twee kinderen kwijtgeraakt door een verkeersongeval, dus de overval is het tweede trauma waar ze doorheen moeten.

Carolien is haar pink kwijtgeraakt bij de overval. Aan muziek spelen moet ze niet denken. Haar artsenpraktijk weer opnemen durft ze ook niet aan. Het helpt dan niet dat Jochem haar continu dicht op de huid zit en vraagt naar toekomstplannen, terwijl hij tegelijkertijd hun huis zo beveiligt dat het een gevangenis wordt. Instrumentenmaker Jochem verblijft steeds vaker op zijn, eveneens zwaarbeveiligde, muziekatelier waar hij het hoofd moet bieden aan zijn woede en paranoia.

Wat Want de avond indringend laat zien is hoe lastig het is om elkaar te begrijpen, zelfs al heb je hetzelfde meegemaakt. Emoties en begrip laten zich niet afdwingen. Bij Carolien ontstaat er pas een verandering als ze zich bevrijdt uit de kluis die haar huis figuurlijk en letterlijk is geworden. Ze vliegt naar Sjanghai, draait mee bij een muziekproject van Hugo, bezoekt weeshuizen en wordt nog een keer verliefd. Zij maakt de grootste ontwikkeling door. Stapje voor stapje zie je haar lethargie verdwijnen.

De vier komen weer samen als de rechtszaak tegen de overvaller begint en zij moeten getuigen. Met Kwartet in het achterhoofd ben je bevreesd dat het einde zal ontaarden in een gewelddadige climax, maar gelukkig houdt Enquist zich nu in waardoor deze roman, die los van zijn voorganger te lezen is, veel beter in elkaar zit. Dat is de kracht van Enquist: zij kan die duizenden schakeringen in het brein die naar een uitweg zoeken met mededogen voor haar personages beschrijven.

Coen Peppelenbos

Anna Enquist – Want de avond. De Arbeiderspers, Amsterdam. 258 blz. € 21,50.

Deze recensie verscheen eerder in sterk verkorte vorm in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 22 juni 2018.