Zijn levenswerk was Shoah, de indrukwekkende, negen uur durende documentaire uit 1985 waar hij twaalf jaar aan had gewerkt. Hij maakte ook andere films, maar Claude Lanzmann, die vandaag op 92-jarige leeftijd in Parijs overleed, was daarnaast nog schrijver, filosoof, journalist en hoogleraar. 

Als zoon van geassimileerde joden was hij geobsedeerd door de nazimisdaden. In Shoah zegt een oud-SS’er dat het niet waar is dat er dagelijks 18.000 joden werden vergast in Treblinka, het waren er hooguit 15.000.

Lanzmann was redacteur van het tijdschrift Les Temps Modernes, opgericht door Jean-Paul Sartre en Simone de Beauvoir. Hij verkeerde in de links-intellectuele kringen van Parijs, hij diende de socialistische president Mitterand wel eens van advies als het zo uitkwam en met De Beauvoir onderhield hij een relatie.

Zijn memoires uit 2009 verschenen twee jaar later in het Nederlands onder de titel De Patagonische haas. Hij kijkt daarin terug op zijn leven tegen de achtergrond van de twintigste eeuw. Niet alleen in Frankrijk werd het boek bejubeld en onderscheiden. ‘Een geweldig boek,’ schreef Max Pam in zijn vijfsterrenrecensie in HP/De Tijd: ‘[Het] laat zich lezen als een avonturenroman.’

Ook zijn amoureuze avonturen komen aan bod in De Patagonische haas, Lanzmann ging nogal prat op zijn reputatie als womanizer. Door #MeToo bleek daar een duistere kant aan te zitten. Joyce Roodnat schreef hoe zij als 29-jarige NRC-redacteur door hem werd bepoteld, Arnon Grunberg baseerde op haar column een toneelstuk.

(foto: © Das Blaue Sofa / Bertelsmann, CC BY 2.0)