Op bezoek bij de dodenvisser

‘Metamorfosen’ is het langste verhaal binnen verhalenbundel Verdwaald. Vijftig bladzijden telt het, maar eigenlijk bestaat dat verhaal weer uit zes kleinere verhalen die op elkaar botsen. Wiljan van den Akker begint het verhaal in Berlijn, waarin een vrouw van de trap valt. In een paar pagina’s lezen we over haar angsten voor een gewelddadige man. Dit deel eindigt met de vrouw in bad, terwijl buiten een auto tegen een muur lijkt te knallen. Dan komt er een harde overgang en zitten we in Sydney waar een oudere man net een ongeluk met zijn auto heeft veroorzaakt. Die man heeft niets met het voorgaande deel te maken. Omdat de handeling door lijkt te gaan, al is het met andere mensen op andere plaatsen, lijkt of al die delen – we gaan nog naar Amsterdam, Durban, Londen en Lone Pine – in een groter verband staan. Het doet een beetje denken aan de roman Cloud Atlas van David Mitchell.

In de rest van de verhalenbundel gebeurt regelmatig hetzelfde. Je leest het verhaal vanuit één perspectief en in het direct daaropvolgende verhaal ga je door vanuit een ander perspectief. Zo begint de bundel met ‘De dodenvisser’, over een Chinese man die lijken uit de rivier haalt en ze in klei bedekt voor hun laatste rustplaats. Het aansluitende verhaal gaat over een man die bij de dodenvisser op zoek gaat naar zijn verdwenen dochter.

De tijd en de plaats van de verhalen zijn vaak niet heel precies te duiden. Soms hebben ze een wat fantasy-achtig karakter, zoals in ‘Opgelost’ waarin een muziekschool wordt opgeblazen door een raar groeiend en stinkend ding dat de conciërge mee naar binnen heeft genomen. Wat er precies gebeurt, weet je ook aan het einde niet. Omdat de personages nooit echt gaan leven, ondergeschikt zijn aan de constructie, blijven veel verhalen afstandelijk. ‘O Jeruzalem’ speelt zo’n duizend jaar terug ten tijde van de kruistochten, maar dan opgetekend vanuit de mensen die de christenen vrezen. ‘Alleen al de blik in hun ogen kon gemakkelijk een gat in je kop branden.’ Die angst voor de vijand die steeds grotere porporties aanneemt, lijkt haast een commentaar te zijn op de angst in het westen voor moslims nu. Mooi thema, maar veel empathie voor de hoofdpersonen voel je niet.

Het is positief dat Verdwaald uitstijgt boven het navelstaren van veel moderne auteurs. Of de verhalen echt beklijven durf ik te betwijfelen.

Coen Peppelenbos

Wiljan van den Akker – Verdwaald. Prometheus, Amsterdam. 182 blz. € 19,99.

Lees ook de recensie die Remco Ekkers over dit boek schreef.

Deze recensie stond eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 7 september 2018