De 10 beste Nederlandse schrijfsters van de 20e eeuw

Laten ik maar beginnen met te zeggen dat de titel van deze column volstrekt ridicuul is, maar ik kreeg deze week 1001 vrouwen in de 20ste eeuw in de bus en begon zelf aan een lijstjesreeks. Het boek, onder redactie van Els Kloek, is erg goed voor een memoryspel, maar nog beter omdat het vrouwen onder de aandacht brengt van wie je nog nooit gehoord hebt en die toch de moeite waard lijken te zijn. Je kent vooral een hoop vrouwen niet.

Op de site van het Huygens instituut kun je het Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland vinden en als je daar je zoektocht terugbrengt tot vrouwen die in de letterkunde werkzaam waren in de vorige eeuw, dan kom je tot zo’n 160 namen die opgenomen zijn. Je moet zoeken op hun meisjesnaam, hieronder gebruik ik de schrijversnamen.

1 Rascha Peper
Ondergewaardeerde schrijfster die prachtige verhalen heeft geschreven. ‘Ridders’ is een van mijn favorieten uit de Nederlandse literatuur. Psychologisch uiterst subtiel.
2 Andreas Burnier
Vanwege een eigenzinnig oeuvre en een eigenzinnige geest die niet makkelijk onder één noemer te vangen is.
3 Renate Dorrestein
Al was het alleen maar vanwege de prikkelende humor in al haar werk.
4 Doeschka Meijsing
Omdat ze elke keer een totaal ander boek schreef en ondanks alle een hecht oeuvre bouwde.
5 Veronica Hazelhoff
Als je haar jeugdboeken leest dan weet je meteen dat je met literatuur te maken hebt. Wist de kunst van het weglaten heel ver door te voeren.
6 F. Harmsen van Beek
‘Goede morgen? Hemelse mevrouw Ping‘ alleen al is genoeg ter rechtvaardiging van een bestaan.
7 Annie M.G. Schmidt
Vanwege het ritme, de gemakkelijke rijmwoorden, de humor. ‘Morgen kan ze zwanger zijn / ’t Kan ook nog vandaag / ’t Kan van de behanger zijn of van een Franse zanger zijn / Of iemand uit Den Haag’. Er is denk ik niemand in Nederland die niets van haar kent.
8 Carry van Bruggen
Schrijfster die ik geadopteerd heb voor dit project. Om af en toe nog te laten weten dat er een roman als Eva in onze letteren bestaat.
9 Hélène Nolthenius
Een schrijfster die niet op haar hurken ging zitten voor haar publiek. De lezer moest klimmen. Wat een eruditie.
10 M.H. Székely-Lulofs
Schreef anti-koloniale boeken in een tijd dat het niet gewoon was, maar gebruikte daarbij helaas wel veel koloniaal jargon. Alleen al vanwege die spagaat reuze interessant.

En nu heb ik Josepha Mendels, Hella S. Haasse, Anna Blaman, M. Vasalis et cetera, et cetera buiten mijn top 10 gelaten. Ik zei toch al dat dit volstrekt ridicuul was. En waar zijn de Vlaamse vrouwen? Maar toch: kom maar met je eigen top 10 door (ze moeten overigens wel overleden zijn).

Coen Peppelenbos

Els Kloek is één van de gasten van Onder de vulkaan op zondag 28 oktober. Het boek 1001 vrouwen in de 20ste eeuw zal binnenkort op Tzum besproken worden.

(foto Ina Boudier-Bakker Utrecht 80 jaar in 1955: Rossem, Wim van / Anefo, CC0 1.0)