In elke druppel golft de zee

Liefde, humor, raadsel, vreugde, wanhoop, dolzin, angst, ellende; het is allemaal te vinden in de nieuwe bundel van Frans Kuipers (Vught, 1942). Dit is zijn negende bundel en de dichter wordt steeds beter. De gedichten laten genieten van ritmisch essentiële lettergrepen en regels. Hier geen strenge symmetrie, maar verrassende en prikkelende staccato’s en rubato’s. De klanken volgen elkaar op en kleuren elkaar, zoals in muziek.

Het begint meteen:

De laatst geciteerde regel is ook de titel van de eerste afdeling.

Het voorplat van Alles waait geeft het karakter van de bundel goed weer. De letters zijn opengewaaid. De dichter is een avonturier in het leven, een hartstochtelijk minnaar van het schone en goede in het leven, een wandelaar en dat laat hij in zijn gedichten horen. Het kleine zogenaamde onkruid, groeiend in een tegelspleet, kan geplukt worden en als attribuut in huis worden gezet, in een fijn vaasje. Er is de herinnering aan een dorp in Finland met eenzame meren, insecten op het water en altijd weer de blauwe lucht, zoals in Griekenland. De ik ligt in een oud bootje en kijkt naar de wolken. Altijd weer die wolken. Hij noemde er ooit een bundel naar.

In de afdeling met dezelfde naam als de bundel blijkt ook dat de dichter één is met de natuur, met de bewegingen van water, met de samenloop van omstandigheden, met de geliefde en dan wil hij daar over schrijven en het delen met ons, zijn lezers. Bij het zien van een Shetlandse verdrinkt hij in de paardheid.

De herhaling is een geliefde stijlfiguur in deze gedichten, die zich verzetten tegen interpretatie of analyse. Ze zijn zo wel duidelijk, als je je laat meevoeren door het ritme, de muziek.

Er is niet alleen verrukking om de natuur, de wolken, de lucht, de zee, het meisje hollend over een wei of met kleurkrijt op een stoep in de zon; er is ook verbittering om alles wat verloren ging, om de onttovering, om de jeugd die verdween. We zijn op weg naar het einde van de wereld, maar, zegt de dichter ‘heb de euvele moed, heb de gore moed,/ heb de menselijke moed, heb de moed.’
Dit zegt hij in de laatste afdeling ‘Narrenliederen’!

Remco Ekkers

Frans Kuipers – Alles waait. Atlas Contact, Amsterdam/ Antwerpen. 72 blz. € 21,99.