Wat als ik rechtsaf zou slaan?

Zet een Nederlander in Noord-Korea neer en hij zal binnen de dictatuur een ongekende cultuurclash ervaren. Het omgekeerde maakt Jin-kyoung mee als ze samen met een paar andere meisjes wordt uitverkoren om te gaan werken in een restaurant in Osdorp. In de debuutroman Honden huilen niet van Anne Moraal blijken de Nederlanders vooral lastige eters.

Ze wilden vegetarisch. Ze aten geen varkensvlees. Ze waren allergisch. Ze waren zwanger. En ze hielden niet van pittig eten. ’s Avonds in het hotel probeerden we in het Nederlands ‘gluten’ te zeggen.

De restaurantscènes hebben wel enige humor, maar voor de rest zit er een afstandelijke ernst in het verhaal.

De constructie van het verhaal is nogal problematisch, want we komen alles te weten over het leven van Jin-kyoung door een verhoor. Als de groep uitverkorenen naar Noord-Korea terugkeert na enkele maanden is er één iemand achtergebleven in Nederland. Daar zijn de autoriteiten niet blij mee en dus wordt iedereen afzonderlijk verhoort. Het verhaal dat Jin-kyoung over haar leven vertelt, wordt afgewisseld met stukjes verhoor. Zo komen we iets te weten over haar grootouders, over haar jeugd en later weet ze ook van alles over het leven van anderen. Als lezer heb je dezelfde vraag als de onsympathieke verhoorders: ‘Hoe weet jij dit eigenlijk allemaal?’

Dat roept meteen de vervolgvraag op wat Moraal wilde met dit boek. Voor een klein deel wordt de horkerige Nederlander een spiegel voorgehouden, maar voor het grootste deel gaat dit verhaal toch over mensen die vastzitten in een systeem en daar niet uit kunnen of willen komen. Jin-kyoung helpt de enige vrouw die in Nederland is achtergebleven ontsnappen aan haar situatie, maar voor de rest zie je in haar denken of haar gedrag weinig opstandigheid. Het enige wat je even merkt is de mogelijkheid van een keuze als ze naar haar hotel loopt. ‘Hier moest ik de hoek omslaan, linksaf. Een gedachte die ik eerder niet had gehad kwam bij me op: wat als ik rechtsaf zou slaan?’ Ze slaat gewoon linksaf.

Literatuur kan je een nieuw inzicht geven over de wereld waarin je leeft, maar in Honden huilen niet wordt bevestigd wat je al denkt. De mensen in Noord-Korea stellen hun leven in dienst van de Grote Leider. Onderdrukking en terreur zorgen ervoor dat mensen hun rol blijven spelen. Dat gebeurt helaas ook in deze roman.

Coen Peppelenbos

Anne Moraal – Honden huilen niet. Lebowski, Amsterdam, 240 blz. € 21,99.

Deze recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op  17 mei 2019.

Lees ook de recensie van André Keikes over dit boek.