Uit alle macht genieten

Op het omslag van de nieuwe bundel van Daniël Dee is de titel weggelaten. Als je de bundel openslaat kom je echter enkele stickervellen tegen met mogelijke titels. ‘Ik blijf maar aan die aardappelschilmesjes denken’ bijvoorbeeld of ‘Eva at een appel’. Die tientallen varianten zijn op hun beurt weer de titels van de afzonderlijke gedichten in de bundel. Ik heb ‘Ergens gaandeweg ben ik er met open ogen ingeluisd’ op de voorkant geplakt.

Als je Dee ergens bij kunt rekenen in de poëzie, dan is het de Rotterdamse school. De gedichten kenmerken zich door een afkeer van al te lyrische verzen vol beeldspraak. Dee maakt gedichten in taal die recht voor zijn raap is, die soms lijken op prozanotities en waarin de humor niet geschuwd wordt. In het gedicht ‘Witte sokken’ neemt hij het op voor dit ‘zwarte schaap uit de mannengarderobe’. De vrouw maakte ‘de witte sok echt tot zondebok’. Er staan wel meer van dit soort gedichten met een licht sarcastische ondertoon in de bundel, meestal in de vorm van lange opsommingen. In ‘Hoe ik god aan het lachen maakte’ maakt de dichter een lijst van goede voornemens ‘ik ga me actief inzetten voor de wereld / op visite bij eenzame mensen / doneren aan greenpeace / een buurtbarbecue organiseren met vluchtelingen’ en daarna volgen er nog heel veel goedbedoelde toekomstplannen totdat de ontnuchterende conclusie luidt ‘nadat ik nog één aflevering / op netflix heb gekeken / met de laatste biertjes uit de koelkast.’

Ondanks de humor die in de bundel zit, is dit ook de zwartste bundel van Daniël Dee tot nu toe. Het lijkt wel of de midlifecrisis vroeg toeslaat voor de veertiger die beseft dat hij al halverwege is en hoopt dat zijn leven overweldigend wordt ‘in elk geval deze tweede helft / of wat mij nog rest’. Er lijkt van alles aan de hand te zijn in dat leven: een relatiebreuk, een goede vriend die kanker krijgt, een gedicht over een depressie opgedragen aan dichter Rogi Wieg die in 2015 een einde aan zijn leven maakte. De narigheid komt van alle kanten. Daar valt maar een ding tegen te doen: ‘van de dag genieten uit alle macht genieten’. Deze regel wordt enkele malen herhaald in het gedicht ‘Zoveel te doen’ en hoe vaker die klinkt, hoe schrijnender die wordt. Ook toegankelijke gedichten kunnen onder de huid gaan zitten.

Coen Peppelenbos

Recensie: Daniël Dee – [plak hier uw titel]. Passage, Groningen. 96 blz. € 19,99.

Deze recensie verscheen eerder  in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 5 juli 2019.