Het allesbepalende perspectief in verhalen

Wie verzot is op de ruige, ongenaakbare natuur op eenzame eilanden, komt in de tweede roman van Sarah Meuleman volop aan zijn trekken. De kleine eilandengroep de Scillies, zoals de Isles of Scilly door de plaatselijke bewoners genoemd worden, vormen het woeste decor in De vondeling. Ze bevinden zich op ongeveer drie uur varen van het dorp Penzance in Cornwall. In de zomer zijn de eilanden goed te bezoeken, maar in de wintermaanden kun je er alleen met een vliegtuigje komen. Meuleman bevolkt het eiland met stugge, teruggetrokken individuen die niets moeten hebben van pottenkijkers. Ze vormen een hechte gemeenschap met eigen mythes, legenden en verhalen. Als de dertigjarige Robin terugkeert naar de eilandengroep, op zoek naar antwoorden, wordt ze niet met open armen ontvangen. De eigenares van de winkel zegt het haar onomwonden:

‘Ik weet wat je zoekt, Robin,’ zegt ze. ‘Iedereen hier weet wat je zoekt. Maar je zult het niet vinden en wil je weten waarom? Niemand verstoort ons eiland. We leven hier al eeuwen; dit eiland is één persoon met één mond en één geweten. Niemand zal je helpen. Níemand.’

Maar Robin moest en zou terug, om te achterhalen wat er werkelijk was gebeurd de laatste keer dat ze er was. Acht jaar was ze toen ze een dode baby vond op het strand. Nadat ze haar moeder had gehaald, was de baby spoorloos verdwenen. Niemand geloofde haar en ze bleven weg van de eilanden en van hun feeërieke huis, Helvear Cottage. Nu haar moeder Wini is overleden, gaat Robin op zoek naar antwoorden. Wat is er voorgevallen op die zomerse ochtend op St Agnes, nabij The Cove? Lag er een baby in een doek op het strand? Heeft ze het zich verbeeld, zoals iedereen zegt? Ze verblijft bij de norse Faber, een taxidermist, die zegt niets met ethiek te hebben. Stukje bij beetje leert ze de bewoners van de eilanden kennen en achterhaalt ze wat er nu allemaal écht is gebeurd.

De vondeling is meer dan een rechtlijnig, mysterieus relaas. De ruggengraat van de roman wordt gevormd door de artisanale handelingen die een taxidermist uitvoert tijdens zijn werk: villen, vlezen, vullen en vormen. Net zo ambachtelijk is Meulemans constructie. We komen in drie tijdlagen terecht. 1968, het jaar waarin Robin de baby vond. 1990, het jaar waarin Robin terugreist naar de eilanden. 2035, het jaar waarin Rebecca de bejaarde Robin leert kennen. De vondeling kent een weloverwogen spel met de lezer door steeds te wisselen van tijd én van perspectief. Het laatste hoofdstuk van de roman bevat een twist die een geoefende lezer kan zien aankomen, als tenminste op de kleinste aanwijzingen wordt gelet. Wie vertelt welk verhaal en met welk doel?

Meuleman beheerst het vak van de literaire thriller: ze roept vragen op, heeft een vlotte pen en een aangename stijl met zo nu en dan net iets te clichématig, spanning opbouwend woordgebruik. Bij binnenkomst in de cottage beziet Robin de woonkamer:

De mollige leunstoel, de ronde tafel: alles staat er nog, onder een laag van spook. In de keuken, naast het aanrecht, zit de deur naar de slaapkamer die ze opent als in een droom.

En als ze op het strand aankomt:

iets spoort haar aan, drijft haar voort, ze voelt alleen nog onrust, haast, nu ze bijna op de plek is waar het allemaal begon.

En een paar regels verder:

Vandaag, ploeterend door de modder, lijkt die herinnering een droom.

Nog een spijker op laag water: de wereld van de met zichzelf worstelende Rebecca had ook zonder de dystopsiche elementen gekund. Zo heeft Rebecca haar geliefde Mitch via quantumdating leren kennen, mag Mitch met zijn hybride taxi Manhattan niet meer in omdat er zelfsturende taxi’s zijn en zit de oude dame in het bejaardentehuis in het donker, zodat haar bloeddruk en dus ook haar ziektekostenpremie laag blijven. Rebecca’s verhaallijn is ook zonder die vervreemdende elementen interessant genoeg. Al met al is De vondeling een heerlijke pageturner die de lezer tijdens de queeste laat stilstaan bij de waarde van herinneringen en bij het allesbepalende perspectief in verhalen.

Miriam Piters

Sarah Meuleman – De vondeling. Lebowski, Amsterdam. 302 blz. € 21.99.