Een nieuwe generatie dwarsdenkers

In het kader van het boekenweekthema ‘Rebellen en dwarsdenkers’ stelde uitgeverij Prometheus de bundel Rebel, rebel samen. De titel is een verwijzing naar het gelijknamige nummer van David Bowie, maar iets wordt geen waarheid als je het herhaalt; de titel dekt niet echt de lading. De bundel bestaat uit elf verhalen van ‘nieuwe literaire stemmen’. Inhoudelijk verschillen de verhalen erg van elkaar en dat geldt eveneens voor de kwaliteit.

Het verhaal ‘Maagd_(sterrenbeeld)’ van Maxime Garcia Diaz heeft direct iets te maken met het thema van rebellen en dwarsdenkers. Deze parodie op een studentenprotest is soms geestig en soms flauw. Diaz heeft wel lef door te kiezen voor een experimentele vorm en daarmee onderscheidt ze zich. Dat zijn veelal verhalen die niet echt bekoren, maar ook niet storen. Al zitten er wel degelijk uitschieters bij in negatieve zin, zoals het verhaal ‘Zink’ van Fay Van Kerckvoorde. Het is een feministisch verhaal als een betoog, personages en plot worden misbruikt om iets aan te kaarten. Ze zijn een middel, in plaats van een doel op zich.

De beste verhalen uit de bundel zijn ‘Pleziertje’ van Lotte Krakers (1995), ‘Backspace’ van Mira Aluç (1993) en ‘Wendy van Dijk ontkent: “Ik ben niet fake.”‘ van Obe Alkema (Harlingen, 1993). Krakers beschrijft haar personage met veel gevoel en in lucide en precieuze taal. Docente Marga Jonkers knoopt geen echte relaties meer aan uit angst voor teleurstellingen en heeft ‘besloten het bij gluren en fantaseren te houden’. Ze kiest voor veiligheid, maar baalt van deze keuze.

In haar verhaal ‘Backspace’ onderzoekt Aluç de vraag wat iemand tot een goed of slecht mens maakt. De ik-verteller steelt een laptop van een meisje, maar beweert geen slecht mens te zijn: ‘Wanneer accepteren jullie eens dat goed doen je nog geen goed mens maakt? En dat slecht doen je geen slecht mens maakt.’

De bundel besluit met een intrigerend verhaal van Alkema, die eigenlijk geen nieuwe literaire stem is. In 2018 debuteerde hij met de sterke dichtbundel Obelisque waarmee hij werd genomineerd voor de C. Buddingh’-prijs. Alkema heeft een heerlijke stem die fijne dubbelzinnigheden debiteert: ‘Zoals gewoonlijk bekijk ik het leven vanuit een realistisch perspectief, maar de werkelijkheid kan een vreemde draai maken’ en ‘Ik heb mijn leven genormaliseerd volgens een mij vreemde norm.’ Door het gebrek aan plot, gebeurtenissen of handelingen is het misschien eerder een prozagedicht dan een verhaal. Het is te hopen dat Alkema snel debuteert als prozaïst.

Koen Schouwenburg

Fay van Kerckvoorde, Alex Philippa, Sandro van der Leeuw, Selin Kuşçu e.a. – Rebel, rebel. Nieuwe literaire stemmen. Prometheus, Amsterdam. 127 blz. € 15.

Deze recensie verscheen 6 maart in Dagblad van het Noorden