I.M. Eva Biesheuvel

Toen Eva Biesheuvel – Gütlich in novenber 2018 overleed door een hersenbloeding stond er in de onlinenieuwsbron ‘Schiedam 24 Altijd Nieuws’: ‘De vrouw van de schrijver Maarten Biesheuvel’ overleden. Je zou kunnen denken – mutatis mutandis – aan de vriendin van Sartre, Simone de Beauvoir, die ook altijd gekoppeld werd aan haar vriend. Dat zinde Mary Eggermont niet. Eva was bestuurslid van de Stichting tot Behoud van het Militair Invaliden huis. Zij kreeg het voor elkaar dat er op 8 maart 1995 een lokaal referendum werd gehouden voor het voortbestaan van dat monumentale pand, dat moest plaats maken voor een aantal luxe woningen. Dat Leidse referendum was een primeur: de eerste volksraadpleging in Nederland die op initiatief van burgers werd gehouden. En met succes! Eva streed jaren tegen naar haar smaak verkeerde plannen van Leidse bestuurders.

Mary Eggermont woonde destijds in Leiden en werd een vriendin van Eva. Mary schreef een liber amicorum voor Eva. Onlangs verscheen een tweede, aangevulde druk bij uitgeverij Ginkgo onder de titel Eva Biesheuvel organiseert en doet. ‘Liefhebbers van Biesheuvels korte verhalen kenden zijn echtgenote Eva niet alleen als een hartelijke, zorgzame, dierenliefhebbende, kromgegroeide ‘tuthola’, maar ook als een kapitein die het schip drijvend hield en als iemand die zich inzette voor allerlei organisaties, een activiste.’ Meer dan veertig vrienden en vriendinnen leverden een bijdrage voor dit boek, dat Mary Eggermont samenstelde in Calgary (Canada). Regelmatig kwam de samenstelster terug in Leiden, zodat zij veel gebeurtenissen heeft meegemaakt, die lopen van 1967 tot 2019.

Mary Eggermont publiceerde eerder onder andere: Montana 1911: A Professor and his Wife among the Blackfeet (2005), Calgary; en bij Ginkgo onder andere: Hannah, Anna, Michael & Mary: Mennonite, Hutterite and Sons of Freedom Narratives (2013).

Uit die publicaties blijkt dat zij een onderzoeker is, die dingen voor het nageslacht wil bewaren. Dat gaat zo ver dat in het boek over Eva Biesheuvel uitgebreid verslag wordt gedaan van de geschiedenis van ‘Sunny Home’, het houten huis van de Biesheuvels.

In dat huis kwamen vele bekende Leidenaars op bezoek, kunstenaars, wetenschappers, activisten, dierenliefhebbers passanten en ook journalisten van elders. Zo kwamen bij voorbeeld Anton Korteweg en Ad Zuiderent Maarten interviewen.

Het verhaal ‘Brommer op zee’ maakte een zegetocht door Nederland. Vele bundels met verhalen volgden, met herdrukken meer dan dertig. Volgens de schrijver heeft Eva hem door het leven gesleept. Ze deed meer dan dat. Ze beluisterde, corrigeerde en redigeerde zijn verhalen, bracht haar man op ideeën en zorgde er voor dat de verhalen werden uitgegeven en organiseerde zogenaamde Biesdagen.

Eva leerde haar man in 1958 kennen. Hij leefde in een godsdienstige roes en begreep pas door Eva dat er ook goede mensen waren die niet geloofden. Eva moest meemaken hoe hij regelmatig naar Endegeest moest om te genezen van godsdienstwaanzin. In een verhaal vertelt hij hoe hij van God Eva moet offeren. Hij komt met een groot mes naar haar toe, maar zij weet hem te overreden nog eens aan God te vragen of Hij geen genoegen wil nemen met een ander offer. Dat wordt dan eerst een poes en uiteindelijk een worst.

Wie komen we nog meer tegen? Bijna buurman Maarten ’t Hart, die ooit klappen kreeg van zijn naamgenoot en die bang was voor een van de honden, maar die naar eigen zeggen nooit gebrouilleerd raakte. Verder Huib Drion, Rudi Fuchs, Karel van het Reve in wiens sobere zomerhuisje Eva en Maarten soms logeerden, Elly Ameling voor wie Maarten Schumann zong: ‘Die beiden Grenadiere…’. Zij vertelt ook dat Maarten tijdens een roeitocht gevaarlijk begon te schommelen en hoe zij hem kon afleiden door op zijn voeten te wijzen in de sandalen. Vooral de grote teen moest prachtig zijn! Hij viel stil. Zo moet ook Eva hem heel vaak tot bedaren hebben gebracht.

( In 1985 trad Maarten op in het literair festival ‘Herfstschrift’ in de Schouwburg van Groningen. Ik moest hem ophalen in Haren, waar hij bij vrienden logeerde, zonder Eva. Ik at met hem in een bekend restaurant, waar hij binnenkwam met een brandende sigaar, maar die onmiddellijk doofde en opborg, omdat hij begreep dat hij daar een nieuwe sigaar kon krijgen. Hij at met smaak, was zeer vrolijk. In de schouwburg zong hij zijn bekende repertoire onder begeleiding van onderwijskundige en verdienstelijk pianist Hans Treffers. Ook toen moest hij door een vrouw, Klaske Jaspers, tot bedaren worden gebracht.)

Remco Ekkers

Mary Eggermont – Eva Biesheuvel organiseert en doet. Ginkgo, Drukkerij Nautilus, Leiden. 232 blz. € 25.