Bijna echt gebeurd

Al vroeg wordt duidelijk dat Aslan op jongens valt. Dat valt niet in goede aarde bij zijn vader die ervoor zorgt dat zijn vriendje van school wordt gestuurd. Die macht heeft de vader, een rijke, joodse koopman halverwege de negentiende eeuw in Damascus. De Israëlische schrijver Alon Hilu schreef de historische roman De dood van een monnik.

De vijftienjarige Aslan wordt door zijn familie, die hem op het rechte pad wil houden, gedwongen te trouwen, maar het huwelijk is vanaf het begin een grote deceptie. Al op het huwelijksfeest raakt Aslan tot over zijn oren verliefd op de travestiet die voor de gasten komt zingen.

De roman is tot op dit punt een beetje sprookjesachtig met nogal uitvergrote personages: de boze vader, de onderdanige, homoseksuele kapper, de rebbelende rabbijnen. Hilu gebruikt bovendien een nogal uitbundige taal vol gemeenplaatsen. Als Aslan tijdens een vrijpartij ontdekt dat de oude monnik, die hem net bereden heeft, is overleden, is dat zelfs komisch. Uit angst dat de dode monnik ontdekt wordt, snijdt hij het lijk in stukken en begraaft deze. De zoektocht naar de oude monnik leidt tot de wildste geruchten in Damascus en oude antisemitische sentimenten komen boven. Vanuit de christelijke en islamitische hoek leidt dit tot een gruwelijke vervolging van de joodse inwoners waarin Aslan familie en vrienden zal verraden. Hij doet dit om uit handen te blijven van de rechters en om de mensen te straffen die hem tot dan toe hebben verketterd vanwege zijn geaardheid. Bovendien weet hij dat een van de onderzoekers de man is die in travestie heeft opgetreden op zijn bruiloft en voor hem doet hij alles. De roman is dus een grimmig sprookje over liefde en verraad.

In het nawoord stelt Hilu echter dat alles echt gebeurd is: deze roman vertelt wat in de geschiedenis het ‘Bloedsprookje van Damascus’ is gaan heten. De dood van de monnik heeft echt plaatsgevonden, de aanhouding van veel joodse mannen en kinderen, de wrede beschuldigingen, de antisemitische golf van woede en allerlei kleine details zijn allemaal echt gebeurd en de vele personages hebben echt geleefd. Alleen, en dat maakt het boek niet sterk, van Aslan weet men niet of hij homoseksueel was en bovendien heeft de schrijver verzonnen dat de monnik tijdens de voltrekking van de liefdesdaad om het leven is gekomen. Alles is echt, behalve de belangrijkste verhaallijn. Hoe historisch kun je een roman dan nog noemen?

Coen Peppelenbos

Alon Hilu – De dood van een monnik. Vertaald door Shulamith Bamberger. Ambo, Amsterdam, 304 blz.

Eerder verschenen in de Leeuwarder Courant op 18 januari 2008.