De gevolgen van een writer’s block

‘Ik zat in de problemen.’ Zo begint het eerste verhaal in Arkansas van de Amerikaan David Leavitt. Daarmee komt hij meteen tot de kern. Van een veelbelovende schrijver werd Leavitt met zijn vorige roman Terwijl Engeland slaapt in de hoek gezet van vuige plagiators. De roman zou te veel lijken op de autobiografie van Stephen Spender. In het verhaal ‘De scriptiekunstenaar’ doet Leavitt verslag van het writer’s block dat het gevolg was van deze affaire.

De hoofdpersoon David Leavitt is uitsluitend nog geobsedeerd door seks. En juist seks zorgt ervoor dat hij weer aan het schrijven gaat. De schrijver krijgt van een aantrekkelijke jongen het aanbod om seks met hem te hebben op voorwaarde dat Leavitt zijn scriptie schrijft. Leavitt gaat op dat aanbod in en voordat hij het weet is hij bezig met een hele handel in scripties in ruil voor seks van studenten die niet kunnen schrijven, maar wel genoeg in huis hebben om het werk van de schrijver te compenseren.

Het is aardig dat Leavitt zich niet verdedigt tegen de beschuldiging van plagiaat. Hij daagt zijn critici uit door nog verder te gaan. Hoewel de inhoud van ‘De scriptiekunstenaar’ lijkt op een goedkoop Amerikaans pornoverhaal, krijgt het verhaal een meerwaarde omdat Leavitt zichzelf blootgeeft in zijn twijfels over zijn schrijverschap.

Ook in het derde en laatste verhaal, speelt een moedeloze schrijver, Dave, de hoofdrol. Om iets nuttigs te betekenen voor de samenleving brengt hij maaltijden rond bij aids-patiënten. Tijdens die bezorgdiensten vat hij vriendschap op voor een man die vroeger meegedaan heeft aan pornofilms. Hoewel de liefde niet geconsumeerd wordt, ontstaat er wel een hechte band, waarbij verlangen een grotere rol speelt dan lust. Leavitt geeft een realistisch beeld van de aidshulpverlening in Amerika. Als medestrijder in de actiegroep Act-up, die vooral het overheidsbeleid rond aids en de commercie van medische concerns aanviel, weet hij dit onderwerp goed te beschrijven. Vooral de actrices uit soapseries die voor het oog van de camera een ochtendje komen meehelpen in de keuken van de maaltijdservice krijgen er goed van langs.

Het tweede verhaal is veel minder autobiografisch en valt daar door wat uit de toon. ‘Het houten jubileum’ gaat over een reünie van vrienden en vriendinnen waar oud zeer en nieuw zeer met elkaar vermengd worden. Het is een keurig, klassiek opgebouwd verhaal vol onderhuidse spanning en met een onverwacht slot. Hierin vind je de oude David Leavitt, die subtiel en behendig een broeierig en licht ontvlambare sfeer kan tekenen.

En toch zijn de verhalen waarin de schrijver de hoofdrol speelt me dierbaarder. Die tonen een schrijver die vecht om uit een dal te komen. Dat gevecht levert misschien niet het mooiste proza op, maar is door de persoonlijke inbreng wel indringender dan een doorsnee gepolijst verhaal.

Coen Peppelenbos

David Leavitt – Arkansas. Vertaald door Jan Fastenau. De Harmonie, Amsterdam. 220 blz.

Deze recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant op 16 mei 1997.