De lijst die niet bestaat

Vaak hoor je dat mensen lezen heel leuk vonden totdat ze voor Nederlands de verplichte lijst moesten lezen. Waarschijnlijk bedoelen ze dat ze een verplicht aantal boeken moesten lezen, want een verplichte leeslijst kennen we in Nederland niet. De wetgever schrijft voor dat een havo-leerling minimaal acht Nederlandstalige, literaire werken leest voor het eindexamen en een vwo-leerling twaalf. Dat zijn er vier per jaar. Zowel op het havo als het vwo beginnen de leerlingen in de vierde klas met het lezen van boeken voor ‘de lijst’ waarbij op de meeste scholen een enorme keuzevrijheid geldt.

Vroeger werd er meer gelezen voor school. In de jaren tachtig van de vorige eeuw las een vwo-leerling 25 à 30 boeken voor Nederlands en 15 voor de moderne vreemde talen. Je moest die boeken ook allemaal echt lezen, want er bestonden nog niet 300 varianten van digitale samenvattingen. Er bestonden wel uittrekselboeken, maar die had je docent ook gelezen.

Ik begrijp nooit waar die jarenlange en soms levenslange weerzin na het eindexamen tegen het lezen vandaan komt. Van vier Nederlandse romans per jaar lezen word je niet overspannen. Van acht boeken per jaar ook niet. Als je uitstelgedrag vertoont en je tijd vernetflixt, vergamet of verinstagramt, moet je in je eindexamenjaar voor je gevoel misschien opeens heel veel lezen. 8 of 12 boeken in een jaar lezen is nog niet heel veel, maar als je de afgelopen jaren geen leeservaring hebt opgebouwd en ook nog een profielwerkstuk moet schrijven en een debat moet voorbereiden, lijkt het misschien heel veel.

Na je eindexamen ben je helemaal vrij om te lezen wat je wilt. Als je lezen altijd al leuk vond, kun je je eigen smaak weer oppakken. Niemand zal je erop aanspreken dat je De grijze jager, Kluun, Saskia Noort of alle delen van De zeven zussen leest. Maar ook die boeken blijven blijkbaar gesloten omdat de niet-bestaande verplichte lijst zo erg was. Zou dat nu echt de schuld zijn van Karel ende Elegast, De verwarde cavia, Hersenschimmen en Bint of al die verschrikkelijke leraren Nederlands?

Marie-José Klaver

(foto van Pedro Ribeiro Simões / CC BY 2.0)